واکنش گروه‌های کرم‌های خاک سطحی به تغییرپذیری مشخصه‌های اکولوژیکی یک جنگل پهن‌برگ

Abstract

کرم‌های خاکی به عنوان مهم‌ترین مهندسین اکوسیستم خاک‌های جنگلی قلمداد می‌شوند. پژوهش حاضر جهت بررسی واکنش گروه‌های کرم‌های خاکی (اپی‌ژئیک، آنسئیک و اندوژئیک) در لایه سطحی خاک به تغییرپذیری مشخصه‌های اکولوژیکی (کربن لاشبرگ، نیتروژن لاشبرگ، نسبت C/N لاشبرگ، کربن خاک، نیتروژن خاک، نسبت C/N خاک، محتوی رطوبت و pH) پارک جنگلی نور صورت گرفت. جهت انجام تحقیق حاضر، چهار گونه توسکا قشلاقی، سفیدپلت، اوجا و انجیلی انتخاب و نمونه‌برداری لاشبرگ و خاک در زیر تاج درخت در میکروقطعه نمونه (30 × 30 و عمق 15 سانتی‌متری) انجام پذیرفت. همزمان با نمونه‌برداری، کرم‌های خاکی بصورت جداگانه، کامل و به روش دست‌چین کردن از خاک جدا شده و زیتوده هر یک در محیط آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. مطابق با نتایج، خاک تحتانی گونه توسکا، بیش‌ترین فراوانی (3/0 تعداد در متر مربع) و زیتوده (سه میلی‌گرم در متر مربع) اپی‌ژئیک‌ها و بیش‌ترین فراوانی (4/1 تعداد در متر مربع) و زیتوده (14 میلی‌گرم در متر مربع) اندوژئیک‌ها را به خود اختصاص داده بود. در خاک تحتانی گونه انجیلی، کرم-های خاکی اپی‌ژوئیک و اندوژئیک مشاهده نشد. همچنین، کمترین حضور (5/0 تعداد در متر مربع) و زیتوده (5/0 میلی-گرم در متر مربع) آنسئیک‌ها در خاک تحتانی گونه انجیلی مشاهده شد. نتایج این تحقیق بیانگر تاٌثیر مثبت گونه درختی توسکا قشلاقی، بواسطه محتوی نیتروژن زیاد لاشبرگ، بر شاخص بیولوژیکی کیفیت خاک بوده که می‌تواند جهت احیای مناطق تخریب‌یافته سطوح شمالی کشور مورد توجه قرار گیرد.