تخمین مکانی- زمانی شوری خاک با داده‌های نامطمئن و روش انتروپی حداکثر اریب در حاشیه غربی دریاچه ارومیه

Abstract

پایش به هنگام شوری خاک براساس نمونه‌برداری‌های صحرایی، نیاز به زمان و هزینه زیادی دارند. بنابراین هرنوع روش مناسبی که بتواند منجر به کاهش هزینه‌ها شود، قدمی به سوی پایش پایدار شوری خاک در بلندمدت خواهد بود. هدف از انجام این تحقیق، استفاده از روش انتروپی حداکثر اریب و خطای حاصل از استفاده از داده‌های صحرایی در یک بازه زمانی، برای بهبود تخمین مکانی- زمانی شوری خاک در نقاطی بدون اندازه‌گیری‌های دقیق آزمایشگاهی بود. هدایت الکتریکی خاک در صحرا برای تمامی نمونه‌ها و در تمام دورهای نمونه‌برداری اندازه‌گیری گردید. اما اندازه‌گیری شوری خاک در آزمایشگاه تنها برای دورهای اول، دوم و پنجم انجام شد. بعداز کالیبراسیون داده‌های صحرایی با داده‌های آزمایشگاهی برای دو دور اول نمونه‌برداری، هیستوگرام باقی مانده‌ها محاسبه گردید و سپس واریانس باقی مانده‌ها به عنوان خطای مربوط به داده‌های نامطمئن، در تخمین مکانی- زمان شوری خاک در سایر بازه‌های زمانی استفاده گردید. نتایج حاصل از اعتبارسنجی مقادیر تخمینی شوری خاک نشان داد استفاده از مدل کالیبراسیون و خطای محاسبه شده برای دو دور اول نمونه‌برداری با مقادیر میانگین خطا و میانگین مربعات خطای برابر با 12/0- و 72/0، می‌تواند در تخمین مکانی شوری خاک در دور پنجم نمونه‌برداری نیز از اعتبار لازم برخوردار باشد. لذا، از مدل برازش شده در تخمین مکانی- زمانی شوری خاک در طی تمامی دورهای نمونه‌بردای استفاده گردید. نتایج نشان داد شوری خاک در طی بازه زمانی بین 1389-1395، افزایش قابل توجهی داشت و شوری ثانویه خاک در زمین‌های کشاورزی در حال اتفاق است. به طوری که میانگین شوری خاک در منطقه مطالعاتی از 56/4 در طی پائیز 1390 به 65/6 در طی پائیز 95 افزایش یافت. براساس نتایج حاصل از این تحقیق استفاده از داده‌های نامطمئن و روش انتروپی حداکثر اریب، با کاهش هزینه‌ها و زمان لازم برای آنالیزهای آزمایشگاهی امکان پایش پایدار مرز بین اراضی کشاورزی و شور را فراهم می‌آورد.