تاثیر کاربرد بیوچار و کمپوست ضایعات هرس به همراه باکتری‌های ریزوسفری محرک رشدبر فراهمی عناصر پرمصرف در ریزوسفر گندم

Abstract

مواد آلی و ریز­جانداران حلّالیت و تحرک عناصر غذایی در ریزوسفر را تحت تأثیر قرار داده و زیست­فراهمی عناصر غذایی گیاه را بهبود می­بخشند. به­منظور ارزیابی تأثیر کاربرد بیوچار، کمپوست ضایعات هرس درختان سیب و انگور و باکتری‌های ریزوسفری محرّک رشد (PGPR) بر قابلیت جذب عناصر پرمصرف در خاک آهکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه­ای در رایزوباکس اجرا شد. فاکتورها شامل ماده آلی (بیوچار، کمپوست ضایعات هرس و شاهد)، تلقیح میکروبی (باکتری­هایPGPR و عدم تلقیح) و خاک (خاک ریزوسفر و غیرریزوسفر) بودند. در پایان دوره رشد، pH، هدایت الکتریکی (EC)، کربن آلی (OC) و فراهمی عناصر پرمصرف در خاک­های ریزوسفری و غیرریزوسفری و غلظت این عناصر در گیاه اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که بیش‌ترین میزان pH در تیمار بیوچار بدون تلقیح میکروبی (88/7) بود. مقدار ECو فراهمی N، P و K در تیمار کمپوست همراه با تلقیح باکتری­های PGPR بطور معنی­داری بالاتر از سایر تیمار­ها بود. بیش‌ترین درصد کربن ­آلی در تیمار کمپوست عدم تلقیح بود که نسبت به تیمار تلقیح میکروبی 78/9 درصد افزایش داشت. هم‌چنین کمپوست در مقایسه با بیوچار مقادیر بیش‌تری از EC، OC، N، P و K در ریزوسفر و غیرریزوسفر را فراهم کرده که نشان­دهنده بالاتر بودنEC ، OC و محتوای عناصر غذایی کمپوست مصرفی بود. باکتری­های PGPR فراهمی P وK را به‌ترتیب 21/1 و 26/1 برابر در خاک غیرریزوسفر نسبت به ریزوسفر افزایش داد. در حالی­که مقدار EC، OCو N در تیمار تلقیح باکتری‌هایPGPR در ریزوسفر به‌ترتیب 22/1، 24/1 و 19/1 برابر بیش‌تر از غیرریزوسفر بود. جذب بیش‌تر N، P و K توسط گیاه در تلقیح باکتریایی بیوچار سبب افزایش بترتیب 60/48، 55/32 و 16/32 درصدی نسبت به شاهد شد. با اساس یافته‌ها، استفاده از باکتری­هایPGPR و مقادیر مناسب بیوچار و کمپوست ضمن افزایش فراهمی عناصر پرمصرف در خاک جذب این عناصر برای گیاهان را بهبود بخشید.