بررسی اثرات متقابل منابع مختلف فسفر و پتاسیم در رفتار انحلال فسفر و پتاسیم توسط برخی از جدایه‌های باکتریایی

Abstract

پتاسیم و فسفر از جمله عناصر ضروری و مهم برای رشد گیاه تلقی می‌شوند و راهکار زیستی یکی از روش‌های تامین آنها می‌باشد. برای بررسی روابط بین منابع فسفر محلول (فسفات سدیم) و نامحلول (تری‌کلسیم فسفات) بر آزادسازی پتاسیم از کانی‌های میکا یعنی بیوتیت و موسکویت و همچنین ارزیابی اثر نوع کانی میکا در انحلال فسفر از منبع تری‌کلسیم‌فسفات، این تحقیق با حضور برخی از باکتری‌های متعلق به جنس سودوموناس به نام‌های S10-3، S14-3، S19-1 و S21-1 انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در غالب طرح کاملاً تصادفی با دو نوع کانی میکا و دو منبع فسفر با در نظر گرفتن سه تکرار انجام شد. ازکشت شبانه این باکتری‌ها به میزان 500 میکرولیتر به 30 میلی‌لیتر محیط کشت الکساندروف افزوده شد. پس از انکوباسیون به مدت یک هفته در دمای 26 درجه سلسیوس و شیک 120 دور در دقیقه، میزان آزادسازی پتاسیم با استفاده از دستگاه فلیم‌فتومتر و میزان انحلال فسفات با استفاده از روش زرد و دستگاه اسپکتروفتومتر در طول موج 430 نانومتر، اندازه‌گیری شد. اندازه‌گیری‌ها نشان داد که آزادسازی پتاسیم از کانی بیوتیت بیش از موسکویت بود و همچنین جدایه‌ها در حضور تری‌کلسیم‌فسفات نسبت به فسفات سدیم، بین 15 تا 48 درصد پتاسیم بیشتری آزاد کردند. جدایه‌S19-1 در میان جدایه‌ها بیشترین پتاسیم آزاد شده را با میانگین 45/5 میلی‌گرم بر لیتر نشان داد. یافته‌های آزمایش نشان داد که آزادسازی پتاسیم توسط باکتری‌ها از کانی بیوتیت حدود 5/4 برابر بیش از موسکویت بوده و به نظر مکانیسم مشابهی در انحلال فسفر و آزادسازی پتاسیم وجود دارد زیرا در حضور تری‌کلسیم فسفات مقدار بیشتری پتاسیم از کانی میکا آزاد شد. اثر کانی‌های بیوتیت و موسکویت بر انحلال فسفات جدایه‌ها معنی‌دار نشد و تمام جدایه‌ها با شاهد اختلاف معنی‌دار نشان دادند و بالاترین انحلال فسفات به مقدار 488 میلی‌گرم بر لیتر در جدایه S19-1 به دست آمد.