ارزش افزوده املاک در عملیات عمرانی شهری از منظر فقه و حقوق ایران

Abstract

<strong> </strong><br /> هدف از این مقاله این است که بتوانیم دو موضوع مهم و کاربردی در قانون شهرداری­ها را بررسی کنیم. اولین موضوعی که مورد بررسی قرار گرفته، بحث حق مرغوبیت و حق تشرف است، تعریفی که از حق تشرف ارائه شده چنین است: حق تشرف آن حقی است که به شهرداری­ها داده شده که مبلغی را از برخی از املاک بگیرند بابت افزایش قیمتی که این املاک پیدا می ­کنند بر اثر ساخت، توسعه، اصلاح و گسترش راه­ها و میادینی که توسط شهرداری انجام گرفته و میزان و نحوۀ پرداخت آن و همچنین اینکه چه املاکی موظف به پرداخت می­ باشند را قانون تعیین می­ کند.مبحث حق تشرف چه از لحاظ فقهی و چه از لحاظ حقوقی دارای افت و خیزهای بسیاری است، چراکه پیش از انقلاب آیین نامه ای همین شرایط به نام آیین نامۀ حق مرغوبیت وجود داشت که بعد از انقلاب بر اساس فتوای حضرت امام (ره) این آیین نامه نسخ شد؛پس از آن وزارت کشور در سال 70 بنا بر فتوایی که از مقام معظم رهبری دریافت نمود، آنرا نوعی عوارض تلقی کرده و با شرایطی خاص دیگر بار این حق را برای شهرداری بوجود آورد. اما در بحث دیگر یعنی تفکیک و افراز اراضی شهری اولین ارادۀ قانون­گذار در بحث تفکیک و افراز، مادۀ 101 قانون شهر­داری­ها مصوب اسفند 1345 بود تا سال 1345 که قانون اصلاح پاره­ای از مواد و الحاق چند ماده به قانون شهرداری از تصویب گذشت و همزمان با آن نیز کار تهیه طرح ­های جامع شهری در ایران رونق گرفت، پیش از این سیاست تفکیک و تعیین نوع استفاده از زمین بطور دربست در اختیار شخص مالک بود، گام مهم بعدی ماده 154 اصلاحی قانون ثبت مصوب1365/4/31 به مدت 25 سال آخرین ارادۀ قانون­گذاری در بحث تفکیک و افراز بود، این سیر ادامه داشت تا اینکه در سال 1390 قانون­گذار، اصلاحیه­ای بر قانون شهرداری­ها گذاشت که بطور کلی تمام قوانین قبلی را نسخ نمود، این اصلاح مربوط به مادۀ 101 قانون شهرداری­ها بود که در واقع آخرین ومفصل­ترین ارادۀ قانون­گذار در بحث تفکیک و افراز می ­باشد و در این مقاله نظر بر این است که مباحث تفکیک و افراز به طور جامع مورد بررسی قرار گیرد