رمزپردازی در روش‌شناسی فلسفی ابن‌سینا

Abstract

متافیزیک سینوی نظام به‌هم‌پیوسته‌ای است که اجزاء آن در یک نسبت کلی با یکدیگر قرار می‌گیرند و در یک فرآیند چند سویه از جانب دیگر اجزا معنا می‌یابند و به آن‌ها معنا می‌دهند. این فرآیند معنایابی و معنابخشی مستلزم فرض نگارش و خوانش تفسیری ابن‌سیناست و رمزپردازی به‌عنوان مبنایی برای چنین نگارش و خوانشی لحاظ می‌شود؛ ازاین‌رو کلیت متافیزیک سینوی که شاید بتوان آن را «متافیزیک رمزی» نامید، متأثر از باطنی‌گری اسلامی، خوانش‌های نوافلاطونی از ارسطو و فلسفه فارابی، نوعی روش‌شناسی رمز محور را بنیاد می‌نهد که بر مبنای آن کل نظام فلسفی ابن‌سینا از متون منطقی تا الهیات و متون تمثیلی عرفانی را به‌عنوان یک نظام پیوسته معنا می‌بخشد؛ بر این مبنا تمثیل­پردازی‌های ابن‌سینا، در ادامه و مسیر متون منطقی اوست و متون منطقی او نیز ذیل چنین رموزی معنا می‌یابند؛ هرچند رمزپردازی یکی فربه‌تر و دیگری تنک‌تر باشد. این رمزپردازی را می­توان به عنوان بخشی از جریان گذار ابن­سینا از سنت ارسطویی و وجهی از تشخص روش­شناسی سینوی دانست.