بررسی تعریف مابعدالطبیعه از دیدگاه فارابی (بر اساس کتاب های تحصیل السعادة، فلسفة أرسطوطالیس، الحروف و فصول منتزعة)

Abstract

<em>به رغم آن‌‌که فارابی در برخی از آثار مشهور خود مانند أغراض مابعدالطبیعه، مابعدالطبیعه را بر </em><em>اساس موجودبماهوموجود تعریف می‌کند، ولی در چهار کتاب </em><em>تحصیل السعاده، فلسفه</em><em> أرسطوطالیس، الحروف و فصول منتزعه</em><em>، تعریفی متفاوت از مابعدالطبیعه ارائه می‌کند که از جمله تمایزات فلسفی او به شمار می‌رود. از دیدگاه فارابی در این آثار، مابعدالطبیعه شاخه‌ای از علوم نظری است که پژوهش و مطالعه در حوزه آن، متأخر از مطالعه در سایر حوزه‌های علوم نظری یعنی ریاضیات و طبیعیات و علم مدنی است. پژوهشگر در حوزه مابعدالطبیعه باید موجودات الهی و نیز سایر موجودات را از آن جهت که موجودات الهی، مبدأ و سبب وجود آن‏ها هستند، مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. هر چند این تعریف، ناظر به تعاریف ارسطو در کتاب‌های آلفای بزرگ و اپسیلن است؛ ولی از آن دو متمایز است؛ زیرا بر خلاف تقریر این دو کتاب، مابعدالطبیعه را شایسته بررسی همه موجودات عالم می‌داند.</em>