نقش عوامل نرم‌افزاری در تحول منزلت ملی قطر (2011-1995)

Abstract

منزلت ملی یک کشور، تابع قدرت ملی و تصویری است که یک کشور از خود، برای افکار عمومی جهان می‌سازند. این تصویر می‌تواند تابعی از قدرت سخت‌افزاری باشد و در دامنه‌ای از قدرت کوچک تا قدرت بزرگ نظامی جای گیرد و یا تابعی از قدرت نرم‌افزاری باشد و به عنوان یک برند مطرح گردد. قدرت سخت‌افزاری تا قبل از جنگ سرد، نقش قابل‌توجهی در مناسبات ‌بین‌المللی داشت. همزمان با پایان جنگ سرد (1991)، تحولات تکنولوژیک و انقلاب در عرصه ارتباطات و اطلاعات و همچنین شتاب‌گرفتن فرآیند جهانی‌شدن و تحولات در حوزه دیپلماسی و سیاست بین‌الملل در قرن بیست‌و‌یکم، باعث شد تا عناصر جدیدی مانند: شبکه‌های ماهواره‌ای، ورزش، فرهنگ، تکنولوژی، گردشگری، اینترنت... در روابط بین‌الملل مطرح شود که تحولی در منابع ساخت قدرت به ‌وجود آورد. ظهور این عناصر جدید، باعث تعریف جدیدی از قدرت شد که اصطلاحاً «قدرت نرم» نامیده شد. قدرت نرم بیشترازآنکه ابزاری برای قدرت‌های بزرگ باشد؛ به مؤلفه‌ای مهم در سیاست کشورهای متوسط و کوچک قرارگرفت تا با استفاده از آن آسیب‌پذیری خود را در برابر عوامل داخلی و خارجی کمتر کنند. دراین‌میان، قطر به عنوان یک کشور کوچک و آسیب‌پذیر با تکیه بر حمایت‌های خارجی و استفاده از منابع نرم‌افزاری چون رسانه، ورزش، اقتصاد، فرهنگ و آموزش و گردشگری ... توانست منزلت ملی خود را در نظام بین‌الملل تا حدودی ارتقا ببخشد و از این راه امنیت ملی خود را تامین کند.