بهینه‌سازی فرایند تبادل دانش در خوشه‌های صنعتی: مطالعه موردی در خوشه صنعتی گچ سمنان

Abstract

دانش به عنوان یک منبع حیاتی، می‌تواند برای شرکت‌ها مزیت رقابتی ایجاد کند و کسب و به‌کارگیری آن از وظایف مهم هر شرکتی است. خوشه صنعتی مجموعه‌ای از شرکت‌ها با محصولات مشابهند که در یک منطقه جغرافیایی مستقر هستند و شرکت‌های عضو خوشه به منظور صرفه‌جویی در منابع و افزایش توان رقابتیشان در فعالیت‌های مشترک با هم همکاری می‌کنند. یکی از این فعالیت‌های مشترک بین اعضای خوشه تبادل دانش است که موجب کاهش هزینه‌های کسب دانش، افزایش همکاری بین شرکت‌ها، بهبود توانایی، نوآوری و تقویت توان رقابت کلی شرکت‌های خوشه می‌شود. در این مقاله، ما با طراحی و استفاده از شبکه‌های جریان دانش قصد داریم با حداقل هزینه و زمان فرایند تبادل دانش بین اعضای خوشه را ماکزیمم کنیم. این مساله را با برنامه‌ریزی عدد صحیح مختلط فرموله کرده و با روش دقیق برای خوشه صنعتی گچ سمنان حل می‌کنیم. سپس با تحلیل حساسیت مدل، پارامترهای مهم و اثرگذار بر فرایند تبادل دانش شناسایی می‌شوند. نتایج حاصل از تحلیل نشان می‌دهد که از بین دو منبع بودجه و زمان، انعطاف مساله نسبت به بودجه خیلی کمتر است. یعنی کاهش آن اثر خیلی بیشتری در کاهش میزان تبادل دانش در خوشه دارد، اما کاهش مدت برنامه تبادل دانش به مقدار خیلی کمتری میزان تبادل دانش را می‌کاهد. همچنین با تقویت رابطه بین اعضای خوشه می‌توان هزینه تبادل دانش را کاهش داد و با بهبود توان تبادل دانش شرکت‌ها می‌توان برنامه تبادل دانش در خوشه را در مدت کوتاه‌تری انجام داد. این نتایج به مدیران خوشه درک بهتری می‌دهد تا بتوانند با توجه به منابع موجود، شرایط بازار کسب و کار و اهداف تدوین شده، طوری برنامه‌ریزی کنند که فرایند تبادل دانش بین اعضای خوشه ماکزیمم شود.