بررسی موانع منطقی‌سازی اندازه دولت‌ها

Abstract

تجربه جوامع پیشرفته نشان می­دهد که این جوامع تنها پس از اصلاحات اجتماعی و سیاسی همه جانبه از جمله ایجاد دولت‌های مدرن، اصلاح ساختارهای اداری، شکل­دهی سازمان­های نوین همراه با توسعه منابع انسانی و بخش خصوصی و گسترش مشارکت بخش غیردولتی در انجام خدمات اجتماعی، فرهنگی، رفاهی و خدماتی...؛ توانسته­اند سطح زندگی مردم را بالا برند. در ایران نیز در راستای تحول اداری و رشد بخش خصوصی اقداماتی صورت گرفته و در برنامه­های سوم و چهارم توسعه نیز بدان اشاره شده است. در سال 1381 هیئت دولت برنامه هفتگانه­ای را تحت عنوان تحول در نظام اداری کشور به تصویب رساند که یکی از این برنامه‌ها "منطقی نمودن اندازه دولت" بود. دستگاه‌های اجرایی، زمان اجرای این برنامه­ها با مشکلات و موانع خاصی روبرو شدند. هدف تحقیق حاضر بررسی همین موانع براساس نظریه قدرت- کنترل جان چایلد است. به این منظور تدابیر سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در قالب چهار برنامه دسته­بندی شد. برای هر برنامه، براساس مطالعه اسناد، مدارک و کسب نظر خبرگان، شاخص‌هایی تعریف و براساس شاخص‌های تعیین شده، پرسشنامه­ای ماتریسی تنظیم گردید و پس از سنجش روایی و پایایی در اختیار 60 نفر از خبرگان قرار گرفت. پس از جمع‌آوری اطلاعات بدست آمده، طبقه بندی و تحلیل آن با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون‌های خی دو، فریدمن و ویل کاکسون) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، موانع اثر گذار به ترتیب اهمیت عبارت است از: صاحبان قدرت در سازمان‌های دولتی؛ ناهمسویی منافع تصمیم گیرندگان و سازمان؛ ائتلاف حاکم؛ تصمیمات شهودی افراد و سازما‌ن‌ها.