تبیین عوامل مؤثر بر گرایش به قاچاق کالا در استان‌های مرزی؛ مطالعه موردی استان کرمانشاه

Abstract

زمینه و هدف: امروزه قاچاق کالا و گرایش به مصرف کالاهای خارجی، یکی از مسائل مهمی است که اساس فرهنگ، اقتصاد و امنیت ملی کشور را نشانه گرفته است. اگرچه بسیاری از کشورهای دنیا با این مسئله دست‌به‌گریبان هستند، اما این موضوع، در حال حاضر در ایران آن‌قدر اهمیت پیداکرده است که ضرورت توجه، شناخت و مبارزه جدی و بی‌امان با آن، از اصول خدشه‌ناپذیر مبارزه به شمار می‌رود. قاچاق یا تجارت غیرقانونی به‌عنوان پدیده‌ای چندبعدی در کشورهایی که اقتصاد ضعیفی دارند بیشتر مشاهده می‌شود. با توجه به این مطلب که مناطق مرزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و مهم ترین راه برای ورود قاچاق به کشور هستند، باید توجه خاصی به مرزهای کشور مبذول داشت، چراکه قاچاق نه‌تنها در مناطق مرزی بلکه در تمام اقتصاد کشور تأثیرگذار است. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به قاچاق کالا در استان‌های مرزی، استان کرمانشاه می‌باشد. روش: این تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق شامل خبرگان امر قاچاق کالا در سازمان‌هایی است که به‌طور مستقیم با موضوع قاچاق در ارتباط می‌باشند. این سازمان‌ها شامل ستاد مبارزه با قاچاق کالای استانداری کرمانشاه، اداره گمرک، اداره تعزیرات حکومتی، معاونت مبارزه با قاچاق نیروی انتظامی، اداره مبارزه با قاچاق مرزبانی، سازمان صنعت، معدن و تجارت، اداره دخانیات، سازمان بازرگانی، شرکت ملی نفت و معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه می‌باشد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه می‌باشد و تحلیل‌های آماری به‌وسیله نرم‌افزارهای 22 SPSS و Lisrel8.5 انجام گرفت. آزمون‌های آماری انجام‌شده شامل نمونه معادلات ساختاری برای تعیین تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای نمونه و آزمون فریدمن برای رتبه‌بندی متغیرهای هفت‌گانه نمونه مفهومی می‌باشد یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد که هفت عامل هزینه‌های مالیاتی و گمرکی، میزان بالای بیکاری، سودآوری بالای قاچاق، پایین بودن کیفیت محصولات داخلی، شرایط جغرافیایی، ناکارآمدی بوروکراسی اداری و کنترل نامناسب مرزها در گرایش به قاچاق کالا در استان کرمانشاه مؤثر هستند. همچنین از میان متغیرهای پژوهش میزان بالای بیکاری دارای بالاترین اولویت و کنترل نامناسب مرزها کمترین اولویت را دارا می‌باشد.