گذری بر جریان‌های اخیر مهاجرت در استان یزد

Abstract

مقاله حاضر، با استفاده از داده‌های سرشماری سال‌های 95-1365 کشور به تحلیل جریان‌های اخیر مهاجرت در استان یزد، با تأکید بر دوره پنج‌ساله 95-1390 پرداخته است. یافته‌های مطالعه حاضر، حضور و مشارکت فعّالانۀ استان یزد در نظام مهاجرتی سه دهۀ اخیر کشور را روشن می‌کند. براساس یافته‌ها، مهاجرت به عنوان یک مؤلّفۀ مهم، در گذر زمان، سهم فزاینده‌ای در افزایش جمعیّت استان داشته است. در دورۀ 95-1390، تعداد تقریبی 39 هزار نفر، در نتیجه خالص مهاجرتی مثبت به حجم جمعیّت استان افزوده شده است. علاوه بر آن، در همین دوره، جمعیّتی حدود 60 هزار نفر از سایر استان‌ها به استان یزد وارد شده‌اند. مسیرهای اصلی جریان مهاجرت واردشدگان به یزد، به ترتیب از استان‌های فارس، کرمان، اصفهان، تهران، سیستان و بلوچستان، خوزستان و خراسان رضوی (در دامنه‌ای از 5/14 درصد تا 6 درصد) بوده که جمعاً این هفت استان، مبدأ حدود 75 درصد از کلّ واردشدگان به مقصد استان یزد را دربر می‌گیرند. در نقطه مقابل، حدود 5/23 هزار نفر از مهاجران یزدی از محدودۀ استان خارج شده و در سایر استان‌ها سکنا گزیده‌اند. استان تهران (با سهم 19 درصدی) و سپس به ترتیب استان‌های فارس و اصفهان، کرمان (بین 11 تا 12 درصد) و خراسان رضوی (8 درصد)، پنج مقصد اصلی برای بیش از 62 درصد از مهاجرین یزدی خارج شده از استان بوده‌اند. در کنار مقولات فوق، در دورۀ مذکور، حدود 20 هزار جابجایی در داخل استان اتّفاق افتاده است. همچنین حدود 1800 نفر مهاجر نیز از خارج از کشور به استان یزد وارد شده‌اند که مبدأ حدود 81 درصد آنها کشور افغانستان بوده است. بررسی پیامد این حرکات جمعیّتی از جوانب اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیازمند پژوهش­های علمی بیشتری است.