بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم دیم با استفاده ازآغازگرهای نیمه تصادفی اینترونی-اگزونی

Abstract

امروزه استفاده از نشانگرهای مولکولی در برآورد تنوع ژنتیکی در گیاهان زراعی استفاده فراوانی دارد. یکی از این نشانگرها که حالت توسعه یافته تری از نشانگر RAPD است، نشانگر نیمه تصادفی مربوط به ناحیه اتصال اینترن-اگزون می باشد. نتایج مطالعه حاضر که بر روی 23 لاین و رقم گندم نان دیم و 2 رقم گندم دوروم دیم پرکاربرد در غرب کشور صورت گرفت، نشان داد که از 32 آغازگر نیمه‌تصادفی، 17 آغازگر بین ارقام و لاین‌های گندم چندشکلی نشان دادند. درصد چندشکلی از 38 تا 88 درصد متغیر بود. با استفاده از ماتریس تشابه مشخص گردید که بیشترین تشابه بین ارقام مارون و گهر وجود داشت. تجزیه خوشه‌ای ضرایب تشابه جاکارد و روش اتصال کامل و قطع دندروگرام در ضریب تشابه 65/0، ارقام و لاین‌های گندم را در 7 گروه قرار داد و 2 رقم دیگر نیز به طور جداگانه تشکیل دو گروه مجزا را دادند. تجزیه هماهنگ اصلی نیز توانست ژنوتیپ‌های گندم مورد مطالعه را به خوبی بر اساس فاصله فضائی گروه‌بندی کند. هفده آغازگر مورد استفاده در این مطالعه بطور قابل ملاحظه‌ای ارقام و لاین‌های گندم را با توجه به میزان تنوع ژنتیکی گروه‌بندی نمودند، هر چند فاصله ژنتیکی اندک تا متوسطی بین آنها مشاهده شد. این گروه‌بندی توانست ارقام و لاین‌های بهاره و زمستانه، و گندم نان و دوروم را به خوبی از همدیگر تفکیک نماید. همچنین گروه‌بندی بدست آمده از آغازگرهای اگزونی توانست ارقام و لاین‌های بهاره و پائیزه و همینطور ارقام و لاین‌های گندم دوروم و گندم نان را بهتر از آغازگرهای اینترونی تفکیک نماید.