طراحی الگوی مفهومی زیارت مجازی برای اماکن متبرکه؛ مطالعۀ زیارت مجازی حرم امام علی‌ بن ‌موسی‌الرضا(ع)

Abstract

امروزه قابلیت‌های فضای مجازی این امکان را فراهم کرده است که مشتاقان زیارت فارغ از محدودیت‌های مکانی و زمانی بتوانند قصد زیارت کرده و گویی در مکان‌های مقدسۀ مورد نظرشان به زیارت بپردازند. هدف از این مقاله بررسی زیارت در فضای مجازی و طراحی یک الگوی مفهومی برای آن است. این الگو علاوه بر تبیین مؤلفه‌های مرتبط با زیارت مجازی امکان طراحی بهتر و مؤثرتر این نوع زیارت را در فضای مجازی فراهم می‌کند. برای این منظور نظر کاربران پس از انجام زیارت مجازی امام علی بن موسی‌الرضا(ع) بررسی گردیده است؛ از این جهت تعداد 41 نفر از شهروندان کرمانی به‌دلیل بعد مسافت با مشهد مقدس و توجیه‌پذیری زیارت مجازی به‌صورت انتخابی گزینش گردیدند. داده‌های تحقیق از طریق مصاحبۀ عمیق با اعضای نمونه جمع‌آوری شده است. روش تحقیق کیفی و استفاده از تحلیل مضمون راهبرد تجزیه و تحلیل داده‌ها بوده است. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار اطلس‌تی[i] استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که زیارت مجازی با داشتن ویژگی‌ها و قابلیت‌های مخصوص به خود به‌ترتیب تحت تأثیر چهار دسته از عوامل پشتیبان، روان‌شناختی، زیبایی‌شناختی و فنی قرار دارد. هر یک از این عوامل شامل موارد متعددی هستند که توجه به آن‌ها در طراحی زیارت مجازی باعث انجام یک زیارت مجازی مطلوب شده و در نتیجه، حس حضورِ کاربر را افزایش داده و استفاده از کارکردهایِ مثبتِ زیارت مجازی را به دنبال خواهد داشت. همچنین، عدم مطلوبیت زیارت مجازی و در نتیجه، عدم حس حضور، استفاده از کژکارکردهای زیارت مجازی را نتیجه می‌دهد.

<br clear="all" />

[i] .Atlas.ti