طرزهای شعری نزد قدما بررسی رویکردهای سبک‏شناسانة تذکره‏نویسان دورة صفوی

Abstract

موضوعات انتقادی و سبکی حضوری چشم‌گیر در تذکره‏های دورة صفوی دارند. رویکرد اصلی و فراگیر تذکره‏‏نویسان این دوره رویکرد شمّی است؛ به این معنا که همانند پژوهش‌گران امروزی به شکل آگاهانه از مبنای نظری و شیوة عملی‏‏ خاصی بهره نبرده‏اند و توصیفات پشتوانة علمی مشخصی ندارد. بنابراین آرای سبک‏‏شناسی تذکره‏‏نویسان دورة صفوی دوران طفولیت خود را می‏‏گذرانده است؛ اما این بارقه‏‏های آغازین و هرچند غیرعلمی، به دلیل حضور تذکره‏‏نویس در متن جریان‏‏ها، توجه به فردیّت شاعران، و چندجانبه‏‏نگری به مسائل سبکی، زمینه‏ساز شناخت دقیق‏‏تر جریان‏‏های شعری گذشته و هم‌چنین شناخت پیشینة سبک‏‏شناسی زبان فارسی شده است. این پژوهش رویکردهای گوناگون تذکره‏‏نویسان به مسائل سبکی را بررسی می‏‏کند و نشان می‏‏دهد که تذکره‏‏نویسان در ژرفنای رویکرد فراگیر شمّی خود، علاوه بر مسائل ذوقی به نکات مهم تاریخی، محتوایی، تطبیقی، زبانی، و بلاغی طرزها (سبک) نیز توجه کرده‏‏اند.