ارزیابی اثر عوامل اقلیمی بر گسترش رویشگاه‌های گونه داروئی Nepeta cataria L. در شمال‌غرب ایران

Abstract

<em>هدف اصلی این پژوهش، درک ارتباط بین متغیرهای اقلیمی و پراکنش گونه داروئی </em>Nepeta cataria<em>در شمال‌غرب کشور بود تا از بین آن‌ها عوامل اقلیمی مهم تأثیرگذار بر گسترش رویشگاه‌های این گونه در منطقه مشخص شود. به این منظور، با در نظر گرفتن فاکتورهای پراکنش طبیعی گونه در این منطقه، با استناد به آمارهای هواشناسی 29 ایستگاه سینوپتیک واقع در سه استان اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی و استان‌های مجاور، 46 متغیر اقلیمی که از نظر شرایط اکولوژیک این گونه از اهمیت بیشتری برخوردار بودند، انتخاب شدند و با روش تحلیل عاملی، عوامل موثر در پراکنش این گونه بررسی گردید. یافته‌ها نشان داد اقلیم منطقه شمال‌غرب کشور حاصل تعامل پنج عامل دمای گرمایشی، الگوی زمانی بارش، دمای فصل سرد، باد و بارش می‌باشد که به ترتیب با 9/30 ، 2/19، 2/19، 4/11 و 8/7 درصد و در کل، 5/88 درصد پراش متغیرهای اولیه اقلیم رویشی منطقه را بیان می‌کنند. با انطباق نقشه پراکنش گونه با نقشه‌های اقلیمی تهیه شده، تاثیر عامل دمای گرمایشی با میانگین 83/0- در پراکنش گونه با بالاترین میزان و با تاثیر منفی مشخص شد. میانگین ارتفاع از سطح دریا در مناطق دارای این گونه داروئی بالای 2000 متر و میزان بارش سالانه در این مناطق در حدود 381 میلی‌متر می‌باشد. میانگین متغیر تعداد روزهای همراه با بارش سالانه در مناطق دارای گونه، 96 روز می‌باشد.</em>