بررسی ارتباط بارش و دمای ایران با چرخۀ لکه‌های خورشیدی با استفاده از پالایش موجک

Abstract

<em> منبع اولیه انرژی برای جو زمین خورشید است،تغییرات میزان انرژی خروجی از خورشید و یا نوسانات دمایی سطح آن، می‌تواند نوسانات و تغییراتی را در جو زمین ایجاد نماید. لکه‌های خورشیدی به عنوان یکی از فعالیت‌های خورشید از جمله مولفه‌هایی است که می‌تواند بر سامانه اقلیم زمین در مقیاس‌های زمانی متفاوت اثر گذاشته و در نهایت نوسانات و تغییرات اقلیمی را به دنبال داشته باشد. در این مطالعه تحلیل طیفی سری</em><em>‌</em><em>های زمانی دما و بارش با استفاده از نظریه موجک‌ها برای شناخت تاثیر لکه‌های خورشیدی بر رفتار طیفی دما و بارش ایران در یک دوره آماری 43 ساله (1966-2009) در 41 ایستگاه همدیدی انجام شده است. با جداسازی محتوای طیفی سری‌های زمانی بارش و دما در باند فرکانسی 9 تا 12 ساله با استفاده از تبدیل موجک معکوس و مقایسه آن با داده‌های تعداد لکه‌های خورشیدی در سال‌های مختلف، میزان همبستگی این نوسانات در ایستگاه‌های مختلف محاسبه شد. نتایج نشان می‌دهد میزان تغییرپذیری بارش و دما ناشی از مولفۀ 11 ساله و ارتباط آن با لکه‌های خورشیدی در ایستگاه‌های مختلف، متفاوت است. نوسانات دما و بارش در برخی ایستگاه‌ها نسبت به نوسانات چرخه لکه‌های خورشیدی در طول زمان دارای رفتار معکوس و برخی دیگر دارای رفتار مشابهی است.در رابطه با بارش، هر چه از عرض‌های جغرافیایی پایین تر به سمت عرض‌های بالاتر می رویم، ارتباط بین چرخه لکه‌های خورشیدی و چرخه تغییرپذیری بارش از مقادیر زیاد منفی به سمت مقادیر مثبت می‌رود، در نتیجه در عرض‌های پایین تغییرپذیری 11 ساله بارش و تعداد لکه‌های خورشیدی رفتار معکوس و در عرض</em><em>های بالا رفتار مشابه پیدا می‌کند. در رابطه با دما، بیشترین تاثیر چرخۀ خورشیدی در جنوب شرق، شرق و بخش‌هایی از مرکز و سواحل جنوبی کشور است و از سمت جنوب شرق به سمت شمال غرب کشور ارتباط مستقیم بین دما و چرخۀ لکه‌های خورشیدی کمتر می‌شود.</em>