بررسی تطبیقی فخر ادبی در اشعار متنبی و نالی

Abstract

ادبیات تطبیقی از شاخه‌های نوظهور پژوهش‌های ادبی است که همگونی‌ها و ناهمگونی‌های افکار اهل قلم و صاحبنظران ملل مختلف در آن نقد و بررسی می‌شود. فخر یا خودستایی از جمله مواردی است که در ادبیات تطبیقی قابل بررسی است و در ادبیات کردی و عربی به لحاظ پیوندهای مشترک تاریخی و فرهنگی جایگاه ویژه‌ای دارد. از آنجا که مطالعۀ تطبیقی ادبیات به‌عنوان دیدگاهی ادبی و نقدی، مرزهای زبانی و فرهنگی ملت‌هارا درنوردیده و موجب بررسی پیوندها و تأثیر و تأثر زبان‌ها و ادبیات ملل مختلف شده است، در این پژوهش می‌کوشیم با روش تحلیلی ـ توصیفی و با راهبرد نظریۀ امریکایی ادبیات تطبیقی، فخر ادبی و مظاهر و انواع آن را در دیوان دو شاعر فاخر کرد و عرب، نالی و متنبّی مقایسه کنیم. نتیجۀ تحقیق نشان می‌دهد که فخر به توانایی‌های ادبی و شعری، از برجسته‌ترین نمونه‌های فخر آن دو است. البته زبان متنبّی در مقام فخر به شعرخود، گاه نیشدار و تحقیرآمیزاست و از ذکر نام شاعران با نام خود ابا دارد اما زبان نالی در این مقام، عفیف‌تر است و گاه خود را هم‌سطح برخی شاعران بزرگ ایرانی می‌شمارد.