بررسی تطبیقی مضامین اجتماعی در شعر ملک الشعرای بهار و احمد صافی نجفی

Abstract

در عصر حاضر مسائل مشترک اجتماعی، زمینه‌های مشترک فکری را ایجاد کرده است. این مسأله در ادبیّات نمود یافته و خالقان آثار ادبی را به هم نزدیک ساخته و مشترکاتی را بین آن‌ها به وجود آورده که با بررسی این آثار می‌توان دریافت که چگونه اندیشه‌ای مشترک در بین ادبا در هر نقطه‌ای از جهان شکل می‌گیرد. احمد صافی نجفی و ملک‌الشعرای بهار دو شاعر ایرانی و عراقی هستند که با توجّه به مسائل جامعه و مشکلات مردم بخش عظیمی از اشعار خود را به بیان واقعیّت‌های جامعه اختصاص دادند. صافی در اجتماعیّات خود مسائل متفاوتی همچون مسألة زنان، اجتماع، فقر و اصلاحات اجتماعی را با دقّت بررسی می­‌کند و با نگاهی موشکافانه به این مسائل، چارة مشکلات را می­‌جوید. بهار نیز در اشعار اجتماعی به مضامین دعوت به اتّحاد و تعاون، دعوت به بیداری و بلند همّتی، زن و بی­عدالتی اشاره دارد. این پژوهش که به شیوة توصیفی– تحلیلی و با تکیه بر مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی انجام شده است؛ به بررسی مضامین اجتماعی اشعار این دو شاعر برجسته­ می‌­پردازد . نتایج حاکی از آن است که مشترکات عمیقی در افکار آن دو وجود دارد که ناشی از مشترکات فرهنگی و اجتماعی است. بر اساس محاسبات انجام شده اوضاع اجتماع و مسأله­ی زنان با 8/25 درصد میزان فراوانی در اشعار صافی به یک میزان تکرار شده­اند، امّا بی‌­عدالتی و اصلاحات اجتماعی با 9/12 درصد در اشعار وی به حاشیه رفته است.در اشعار بهار نیز فقر و زن به میزان 27 درصد تکرار شده­اند. امّا دعوت به بیداری و بلند همّتی به میزان 5/4 درصد به حاشیه رفته است.