روایت‌پردازی افسانه‌ها و اسطوره‌ها در سروده‌های مهدی اخوان ثالث و بدر شاکر السّیّاب

Abstract

روایت، چه در شکل داستان منثور و چه به شکل منظوم آن در جهان بی­‌شمار است و نوع نگاه راوی (شاعر یا نویسنده) برای بیان روایت، سبب گوناگونی در شکل روایت‌­های ادبی شده است. بیان روایی افسانه­‌ها و اسطوره­‌ها در شعر به‌منظور تأثیر بیشتر در مخاطب و نیز فراهم آوردن بستری مناسب برای بیان آنچه که به‌دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعه، بازتاب و بازگویی بی­‌پرده و صریح آن توسط هنرمند امکان­‌پذیر نیست، در سروده‌­های بسیاری از شاعران متعهد چشمگیر است. پژوهش پیش رو، جستاری است در روایت­پردازی افسانه‌­ها و اسطوره­‌ها در آثار روایی دو شاعر نوگرای معاصر ایرانی و عراقی، مهدی اخوان ثالث و بدر شاکر السّیّاب که نشان می­‌دهد سروده­‌های روایی این دو شاعر، نه بازسازی افسانه­‌ها و اسطوره­‌ها بلکه بیان مضمون و مفهومی امروزی در قالب داستانی اسطوره­‌ای است. اخوان و سیّاب از اسطوره برای بیان اهداف انقلابی خود بهره می‌گیرند اما شکست آمال و آرزوهای انقلابی، سبب چیرگی یأس و ناامیدی بر روح آن­ها می­‌شود و در چنین اوضاعی، فضای حماسی اسطوره­‌ها به روایت درد و رنج توأم با ناکامی و ناامیدی تبدیل می­‌گردد.