تفاوت‌های معنادار شعر طاهره صفارزاده و نازک‌الملائکه (واکاوی بازتاب اندیشه‌های شاعر در شعر او)

Abstract

طاهره صفارزاده و نازک‌الملائکه از شاعران برجستۀ شعر معاصر فارسی و عربی به‌شمار می­آیند. درون­مایه­های شعر این دو، بیش از آنکه بازتاب محیط زندگی شاعر باشد، بیانگر دغدغه‌­های فکری ـ فلسفی اوست. این پژوهش با روش تحلیلی ـ توصیفی و بر مبنای مکتب ادبیات تطبیقی امریکایی، با توجه به نقش بن­‌مایه­‌های فکری و غلبۀ آن بر محیط بیرونی شاعر، سروده‌های این دو سخنور را واکاوی و با هم مقایسه کرده است. یافته­های این پژوهش گویای آن است که نگاه هستی‌­شناختی متفاوت دو شاعر، تفاوت‌های معناداری در شعرشان پدید آورده. طاهره صفارزاده هرچند در اوضاع به‌شدت نابسامان خانوادگی متولد شده و پرورش یافته است، به کلیت هستی نگاهی کاملاً خوش­بینانه دارد و این خوش­بینی، به‌وضوح در شعرش بازتاب هنری یافته است، اما در مقابل او، نازک‌الملائکه اگرچه در ناز و نعمت و وضعیتی به‌مراتب مناسب­تر به دنیا آمده و بزرگ شده است اما در بیشتر سروده‌هایش با بدبینی و یأس جانکاهی به زندگی نگریسته است. تفاوت­های معنادار در سروده­‌های این دو، تأثیر اندیشه­ بر شعر و غلبۀ آن بر محیط زندگی شاعر را به‌خوبی نشان می­‌دهد.