آسیب‌شناسی و نارسایی‌های درس‌نامه‌های نقد ادبی

Abstract

در این مقاله به بررسی و آسیب‌شناسیِ چهار منبع از در‌س­نامه­های نقد ادبی تألیفِ استادان شمیسا، امامی، تسلیمی و شایگان­فر، پرداخته می­شود. این درس­نامه با وجود فواید فراوانی همچون ملموس کردنِ مباحثِ نظریه­های ادبی و نیز نقد عملی بر پایۀ متون ادبیِ فارسی­، نارسایی­ها و ایراداتی هم دارند که امید است این نواقص با نقد و بررسی، رفع شوند. عمدۀ این نارسایی­ها و آسیب­ها عبارتند از: 1) عدم تمایز میان نقد ادبی و نظریۀ ادبی؛ 2) فهم دیگرگون برخی نظریه­های ادبی؛ 3) بی­ارتباطیِ بین مقدماتِ درس­نامه­ها و مباحث مربوط به نظریه­های ادبی؛ 4) گنجاندن بوطیقای ادبیِ پُست­مدرنیسم در لوای نقد و نظریۀ ادبی؛ 5) تبیین و کاربستِ عملیِ غیر ضرورِ برخی نظریه­ها؛ 6) تبیین غیر انتقادی برخی نظریه­ها؛ 7) ارزیابیِ نادرست برخی نظریه­ها؛ 8) بی­توجهی به ادبیات معاصر به عنوان شاهد مثال ِتحلیلی برای نظریه­های ادبی؛ 9) کم­توّجهی به ادبیات داستانی (به ویژه ادبیات داستانیِ معاصر) در مقایسه با شعر.