رویکردی به مدرنیته در شعر منوچهر آتشی

Abstract

در سده‌های اخیر و در پی ارتباط ایرانیان با ممالک غربی و تلاش برای مدرنیزه کردن ایران در عرصه‌های مختلف صنعتی، نظامی، آموزشی و فرهنگی و همچنین آشنایی روشن‌فکران ایرانی با اندیشه‌ورزان غربی، اندیشه‌های مدرن در همة‌ عرصه‌های زندگی ما ایرانیان از جمله هنر و ادبیات تأثیر بسیار شگرفی بر جای می‌گذارد. شعر امروز ایران نیز در دورة‌ مشروطه با نوجویی‌های شاعرانی چند، راه خود را به سوی تغییر و تحول آغاز می‌نماید، تا اینکه «نیمایوشیج» به عنوان «پدر شعر نو» پارسی، سنگِ بنای جدیدی در عرصة‌ شعر فارسی می‌گذارد که بعدها هم‌فکران و پیروان او این راه را ادامه می‌دهند؛ اما با پیچیده‌تر شدن مناسبات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و آشنایی برخی از روشنفکران و مترجمان با شعر مدرن جهان، عده‌ای از شاعران پا را از سنت‌شکنی‌های نیما فراتر می‌گذارند و یک‌سره ساختار شعر نیمایی را بر‌‌هم‌‌می‌زنند و در پی ایجاد جریان‌های تازه‌ای در شعر امروز برمی‌آیند. پژوهش حاضر در پی پاسخ‌‌گویی به این پرسش است که آیا آشنایی منوچهر آتشی (سورنا) با ادبیات مدرن غرب باعث تأثیرپذیری وی از آن نوع ادبیات و بازتاب آن اندیشه‌‌ها و ویژگی‌‌ها در شعر و اندیشه‌‌‌‌اش شده است یا خیر؟ و اگر پاسخ مثبت است، این آشنایی تا چه حد بر شعر آتشی تأثیرگذار بوده است؟ <br />نتیجه‌‌گیری مقاله آن است که آشنایی منوچهر آتشی با ادبیات و شاعران غرب بر شعر و اندیشة‌‌ او تغییرات محسوس و بنیادینی به وجود آورده است؛ به ‌‌گونه‌‌ای که با بهره‌‌گیری از این نگاه و بینش تازه‌‌ نسبت به جهان، او تبدیل به یکی از شاعران پیشرو این عرصه در شعر فارسی شده است و این تأثیرات هم در سطوح زبانی(صوری) و هم در سطوح محتوایی شعر او چشم‌‌گیر است.