تأثیر سالیسیلیک اسید بر ویژگی های مورفولوژیک و عملکرد ارقام سورگوم (Sorghum bicolor L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

Abstract

به­منظور ارزیابی تأثیر سالیسیلیک ­اسید بر ویژگی­های مورفولوژیک و عملکرد ارقام سورگوم تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به­صورت کرت­های خردشده-فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کرت­های اصلی شامل سه سطح آبیاری بر اساس تبخیر از تشتک تبخیر (40، 80و 110 میلی­متر) و ترکیب غلظت­های سالیسیلیک اسید در سه سطح (صفر، یک و دو میلی مولار) و ارقام سورگوم در دو سطح (اسپیدفید و پگاه) به‌عنوان کرت­های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تأثیر تنش خشکی و سالیسیلیک اسید بر صفات موردبررسی، به جز صفت شاخص برداشت، معنی­دار بود. برهم‌کنش آبیاری و سالیسیلیک اسید بر عملکرد دانه و تعداد برگ و برهمکنش آبیاری و رقم بر تعداد برگ معنی­دار بود. بین ارقام سورگوم نیز تفاوت معنی­داری برای صفات موردبررسی مشاهده شد ورقم اسپیدفید نسبت به رقم پگاه برتری خود را نشان داد. تنش خشکی شدید باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد برگ، عملکرد علوفه‌تر، عملکرد علوفه خشک، وزن هزار دانه، کلروفیل، عملکرد دانه و عملکرد زیستی به­ترتیب به­میزان 5/41، 7/37، 2/33، 0/26، 7/53، 7/33 و 5/32 درصد نسبت به شاهد شد. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی با غلظت دو میلی‌مولار سالیسیلیک اسیدبیشترین تأثیر را بر صفات موردبررسی داشت وموجب افزایش ارتفاع بوته، عملکرد علوفهتر، عملکرد علوفه خشک، کلرووفیل، وزن هزار دانه، عملکرد زیستی و عملکرد دانه به­ترتیب به­میزان 0/15، 1/8، 2/8، 7/16، 3/15، 3/9 و 1/19 درصد نسبت به تیمار شاهد شد. همچنین،کاربرد سالیسیلیک ­اسید نقش مؤثری در کاهش آسیب­های ناشی از تنش خشکیبر عملکرد ارقام سورگوم داشت، به­طوری­که محلول‌پاشیدو میلی‌مولار سالیسیلیک ­اسید تحت شرایط تنش خشکی شدید به­میزان 37 درصد اثر تنش خشکی را بر عملکرد دانه کاهش داد و بنابراین کاربرد آن تحت شرایط محدودیت آب توصیه می­شود.