تجزیه ژنتیکی صفات مهم زراعی در تعدادی از ارقام جو (Hordeumvulgare L.) تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی

Abstract

در این تحقیق تجزیه ژنتیکی برخی از صفات مهم زراعی در تعدادی از ارقام جو تحت شرایط آبیاری مطلوب (بدون تنش) و تنش خشکی با استفاده از روش دوم گریفینگ و GGEبای‌پلات مورد مطالعه قرار گرفت. مواد گیاهی آزمایش شامل هفت رقم جو (والفجر، ماکویی، کویر، ریحان، گرکان-4، نصرت و نیمروز) و 21 هیبرید حاصل از تلاقی‌های دای‌آلل یک‌طرفه آن‌ها بود که با استفاده از طرح‌ بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی در سال زراعی 95-1394 مورد ارزیابی قرار گرفتند. میانگین مربعات ژنوتیپ‌ها برای تمامی صفاتمورد مطالعه به‌جز شاخص برداشت و ارتفاع بوته تحت شرایط آبیاری مطلوب و شاخص برداشت، ارتفاع بوته و طول ریشک تحت شرایط تنش خشکی معنی‌دار بود. ترکیب‌پذیری خصوصی تلاقی­ها نیز برای تمامی صفات به‌جز قطر ساقه و طول بذر تحت شرایط آبیاری مطلوبو عملکرد زیستی، طول سنبله، وزن صد دانه و طول پدانکل تحت شرایط تنش خشکی معنی‌دار بود.نمودار GGEبای‌پلات برای عملکرد دانه تحت شرایط آبیاری مطلوب، 1/83 درصد و تحت شرایط تنش خشکی، 5/86 درصد از واریانس داده‌ها را تبیین کرد. ارزیابی ترکیب‌پذیری عمومی لاین­های مورد مطالعهتحت هر دو شرایط آبیاری مطلوبو تنش خشکی نشان داد کهبه­ترتیب لاین‌‌های نصرت، والفجر، کویر، نیمروز، ماکویی، ریحان و گرگان-‌4 دارای ترکیب­پذیری عمومی بالاتری بودند. بررسی ترکیب­پذیری خصوصی نیز نشان داد که لاین­های نصرت، ریحان و گرگان-‌4 تحت شرایط آبیاری مطلوبو لاین­های نصرت و والفجر تحت شرایط تنش خشکی،ترکیب‌پذیری خصوصی بالاتری نسبت به سایر لاین‌ها داشتند. همچنین، هیبریدهای والفجر × نصرت و کویر × نصرت تحت شرایط آبیاری مطلوبو هیبریدهای والفجر × نیمروز و کویر × نصرت تحت شرایط تنش خشکی بهترین هیبریدها در این تحقیق بودند.