تجزیه پایداری لاین های پیشرفته جو در اقلیم گرمسیری گچساران

Abstract

بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ارقام پایدار و پرمحصول در شرایط محیطی مختلف، اهمیت زیادی در اصلاح نباتات دارد. در این تحقیق، پایداری عملکرد دانه 22 لاین پیشرفه جو به همراه دو رقم شاهد در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران به مدت سه سال زراعی (91-1389) مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب، اثر متقابل لاین × سال معنی­دار بود، به این معنی که لاین­های مختلف واکنش­های متفاوتی در سال­های اجرای آزمایش داشتند و از این­رو می­توان لاین­های پایدار و سازگار را در سال­های مختلف شناسایی کرد. برای تعیین پایداری لاین­ها، از روش­های واریانس محیطی رومر، اکووالانس ریک، ضریب رگرسیون فینلی و ویلکینسون، واریانس انحراف از رگرسیون ابرهارت و راسل، واریانس پایداری شوکلا، ضریب تغییرات محیطی فرانسیس و کاننبرگ، مجموع رتبه­بندی کانگ و روش گزینش همزمان عملکرد و پایداری کانگ استفاده شد. نتایج حاصل از روش­های مختلف متفاوت بود و لاین­های پایدار متفاوتی در هر روش شناسایی شدند، اما با توجه به کلیه روش­های استفاده شده و با در نظر گرفتن عملکرد لاین­ها در سال­های مختلف، لاین­های شماره 9، 3 و 10 به ترتیب با میانگین عملکرد 4119/84، 3659/50 و 3578/80 کیلوگرم در هکتار به عنوان لاین­های پرمحصول و پایدار شناسایی شدند که برای کشت در شرایط دیم گچساران و مناطق مشابه معرفی می­شوند.