مطالعه مقایسه‌ای مصرف اوره در تقسیط با پوشش گوگردی و بازدارنده نیتریفیکاسیون‌ بر بهره‌وری نیتروژن و عملکرد برنج در دو خاک شالیزاری متفاوت

Abstract

اگرچه نیتروژن از عوامل موثر در تولید برنج است، ولی بهره‌وری آن در اراضی غرقاب نسبت به اراضی غیرغرقاب کمتر می‌باشد. به­منظور بررسی آثار تقسیط اوره، مصرف اوره با پوشش گوگردی و بازدارنده نیتریفیکاسیون‌ بر عملکرد برنج و مقدار جذب و بهره‌وری نیتروژن در دو مزرعه تحقیقاتی (ایستگاه­های کیسوم و خاک و ‌آب) موسسه تحقیقات برنج کشور که دارای خاک‌های متفاوت بودند، آزمایشی با شش تیمار در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و کاشت برنج رقم خزر اجرا شد. در این مطالعه، آثار کود اوره پوشش‌دار و مصرف بازدارنده نیتریفیکاسیون (2 و 5-دی­متیل پارا بنزو کوئینون) همراه با اوره و تقسیط کود اوره طی دو و سه مرحله مورد بررسی قرارگرفت. نتایج نشان داد ‌که در مزرعه کیسوم با خاک دارای بافت سبک، ‌عملکرد ‌کاه، جذب ‌نیتروژن دانه، جذب نیتروژن کاه و جذب کل به­طور معنی‌داری تحت تاثیر تقسیط اوره قرار گرفتند. در این مزرعه، حداکثر جذب ‌نیتروژن دانه‌،‌ کاه و ‌جذب کل‌ ‌با مصرف90 کیلوگرم نیتروژن خالص ‌در ‌هکتار از منبع اوره طی سه تقسیط مساوی، یک­سوم در هر یک از مراحل نشاکاری، پنجه‌زنی و تشکیل‌خوشه در ‌غلاف (تیمار ‌T5) به­دست آمد، در حالی­که حداکثر عملکرد دانه با مصرف 90 کیلوگرم نیتروژن خالص ‌در‌ هکتار ‌از منبع کود اوره پوشش­دار در مرحله نشاکاری (تیمار T2) مشاهده شد. در مزرعه خاک ‌‌و آب، اثر تیمارها بر عملکرد دانه، عملکرد‌ کاه و جذب نیتروژن دانه و کاه در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد، به­طوری­که‌ بیشترین ‌مقدار عملکرد دانه و کاه و جذب نیتروژن دانه و کاه در تیمار ‌T5 مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که برای رقم پرمحصول خزر با طول دوره رشد طولانی در خاک­های با بافت متوسط تا سنگین، تقسیط اوره طی سه مرحله و در خاک­های با بافت سبک تا متوسط، مصرف اوره با پوشش‌گوگردی‌ همراه با روش ‌تقسیط، مناسب‌ترین روش مصرف است.