اثر اسید سالیسیلیک و تنش کمبود آب پس از گرده افشانی بر برخی خصوصیات زراعی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ های مختلف گندم

Abstract

تنش کمبود آب می­تواند کمیت و کیفیت محصولات زراعی را کاهش دهد. به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و تنش خشکی در مرحله زایشی بر خصوصیات زراعی و فیزیولوژیک ژنوتیپ­های مختلف گندم، آزمایشی به صورت کرت­های خرد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی در سال زراعی 1392-1391 اجرا شد. آبیاری در سه سطح شامل آبیاری معمول و بدون تنش (شاهد)، تنش خشکی پس از گرده­افشانی همراه با محلول­پاشی اسید سالیسیلیک و تنش خشکی پس از گرده­افشانی بدون محلول­پاشی به عنوان عامل اصلی و هفت رقم گندم شامل اروم، زارع، میهن، پیشگام، الوند، بک­کراس روشن و لاین C-78-14 به­عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی عملکرد ارقام تحت تنش را نسبت به شرایط بدون تنش کاهش داد. رقم اروم نسبت به ارقام دیگر دارای بیشترین عملکرد دانه تحت هر سه شرایط بدون تنش (7/9602 کیلوگرم در هکتار)، تنش خشکی (7/4632 کیلوگرم در هکتار) و تنش خشکی توام با محلول­پاشی اسید سالیسیلیک (7/4935 کیلوگرم در هکتار) بود. این رقم تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی از میزان نشت یونی پایینی برخوردار بود. محلول­پاشی اسید سالیسیلیک در شرایط تنش خشکی، عملکرد دانه را در ارقام الوند، بک­کراس روشن، زارع، میهن، پیشگام، لاین C-78-14 و اروم به­ترتیب 6/75، 2/49، 6/28، 21/20، 7/19، 05/12 و 5/6 درصد افزایش داد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که تحت شرایط تنش خشکی، رقم الوند و بک­کراس روشن بیشترین واکنش را نسبت به محلول­پاشی اسید سالیسیلیک نشان دادند.