اثر نوع و مقادیر مختلف کود پتاسیم بر صفات زراعی و فیزیولوژیک دو رقم گندم دوروم تحت شرایط تنش شوری

Abstract

به منظور بررسی نقش پتاسیم در تحمل به تنش شوری دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و یاواروس)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار تحت سطوح مختلف تیماری در دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال 92-1391 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد بدون تنش، تنش شوری 150 میلی­مولار (از منبع کلرید سدیم)، تنش شوری 150 میلی­مولار به همراه دو سطح 300 و450 میلی­گرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک از منبع سولفات پتاسیم و دو سطح 30 و 45 میلی­گرم پتاسیم بر کیلو­گرم خاک از منبع نانو­ کلات پتاسیم 27 درصد بود. نتایج نشان داد که تنش شوری سبب کاهش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، هدایت روزنه­ای، میزان سبزینگی، محتوای آب نسبی و غلظت K+ (به ترتیب به میزان 68، 51، 58، 22، 15 و 61 درصد) و افزایش غلظت Na+ برگ پرچم (9/3 برابر) در مقایسه با شاهد شد. در مقابل، کاربرد انواع مختلف پتاسیم تحت شرایط شوری، منجر به کاهش آثار نامطلوب شوری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، هدایت روزنه­ای، میزان سبزینگی، محتوای آب نسبی و غلظت K+ (به ترتیب به میزان 25، 27، 22، 36، 7 و 35 درصد) و تجمع کمتر Na+ (8/2 برابر) در مقایسه با شاهد شد. پاسخ ارقام گندم نیز به سطوح مختلف پتاسیم متفاوت بود، به طوری که در رقم بهرنگ سطوح دوم سولفات پتاسیم و نانو پتاس سبب کاهش عملکرد شد، ولی در رقم یاواروس عملکرد دانه تغییر نکرد. مقایسه دو رقم نیز نشان داد که رقم بهرنگ در پاسخ به شوری دارای تحمل بیشتری نسبت به رقم یاواروس بود. به طور کلی، به نظر می‌رسد که تحت شرایط تنش شوری، پتاسیم از طریق کاهش آثار نامطلوب تجمع سدیم، تعدیل پتانسیل اسمزی و محتوای آب نسبی و افزایش هدایت روزنه‌ای و نیز حفظ محتوای کلروفیل، سبب حفظ فتوسنتز شده و از این طریق سبب کاهش آثار نامطلوب تنش شوری بر عملکرد دانه گندم دوروم می­شود.