کارایی نشانگرهای EST-SSR در تعیین تنوع و ساختار ژنتیکی توده های بومی جو

Abstract

توده­های بومی از ذخایر ژنتیکی با ارزش در برنامه­های اصلاحی گیاهان زراعی می­باشند. تعیین سطح تنوع و روابط ژنتیکی بین توده­های بومی، لازمه حفاظت و بهره­برداری بهینه از این منابع با ارزش است. در پژوهش حاضر، تنوع و روابط ژنتیکی 119 توده بومی و 25 لاین پیشرفته و تجاری جو از کشورهای ایران، چین، مصر، روسیه، پاکستان و اسپانیا با استفاده از 22 جفت آغازگرEST-SSR بررسی شد. در مجموع، 87 آلل در 21 جایگاه EST-SSR، با میانگین 14/4 آلل به ازای هر جایگاه تکثیر شد. میزان اطلاعات چندشکلی از 23/0 (GBM1212) تا 84/0 (SCSSR09398) با میانگین 52/0 متغیر بود. نشانگرهای مورد مطالعه، دارای میانگین تنوع ژنی 58/0 با دامنه 24/0 تا 86/0 بودند. تجزیه خوشه­ای بر اساس داده­های EST-SSR و با استفاده از الگوریتم Neighbor-Joining و ضریب فاصله تکاملی Kimura 2-Parameter، ژنوتیپ­ها را به پنج گروه منتسب کرد. در تجزیه به بردارهای اصلی، سه بردار اول در مجموع 09/70 درصد از تغییرات مولکولی کل بین ژنوتیپ­ها را تبیین کردند. نمایش دو بعدی ژنوتیپ­ها بر اساس دو بردار اصلی اول، گروه­بندی حاصل از تجزیه خوشه­ای را تائید کرد. بر اساس تجزیه واریانس مولکولی، تنوع ژنتیکی بالایی درون گروه­های جغرافیایی مشاهده شد که می­تواند در برنامه­های اصلاح جو استفاده شود. نتایج نشان داد که نشانگرهای EST-SSR به عنوان نشانگرهای عملکردی از کارایی مناسبی برای بررسی روابط ژنتیکی ژتوتیپ­ها و تعیین ساختار جمعیت­ها برخوردار هستند.