بررسی بیماری‌زایی Fusarium equiseti و Colletotrichum graminicola بر دو گونه سوروف و پنج رقم برنج به روش بای‌پلات

Abstract

سوروف (Echinochloa spp.) از زیان‌بارترین علف‌های هرز در مزارع برنج است. قارچ­های مختلف‌ نقش مهمی در کنترل زیستی علف‌های هرز، به­ویژه سوروف در مزارع برنج دارند. در این تحقیق، قارچ‌های Fusarium equiseti و Colletotrichum graminicola از دو گونه سوروف E. oryzicola و E. crus-galli جداسازی و سپس اثر بیماری‌زایی آن­ها بر این دو گونه علف هرز و پنچ رقم برنج در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شد. مایه‌زنی ژنوتیپ‌ها با این­دو قارچ با استفاده از سوسپانسیون اسپور قارچ شامل 106 اسپور در میلی‌لیتر آب مقطر استریل انجام شد. به‌منظور بررسی میزان بیماری‌زایی قارچ‌ها (به‌عنوان پاتوژن) روی ژنوتیپ‌ها و آسان‌ترشدن تجسم هم‌زمان روابط پاتوژن‌ها و ژنوتیپ‌ها از بای‌پلات ژنوتیپ در میزبان استفاده شد. نتایج تجزیه داده­ها اثر معنی‌دار عامل بیماری‌زا را بر شدت بیماری و کاهش صفات وزن خشک، وزن تر و ارتفاع گیاهچه‌های برنج نشان داد.تجزیه بای‌پلات نیز برهمکنش قابل تمایز بین پاتوژن‌ها و ژنوتیپ‌های سوروف و برنج را از نظر صفات مورد مطالعه نشان داد.نمای تستر متوسط بای‌پلات نشان داد که از نظر شدت بیماری، سپیدرود و بینام به‌ترتیب حساس‌ترین و متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها در مقابل این­دو قارچ بودند. نمای روابط بای‌پلات نیز نشان داد که شدت بیماری با کاهش وزن خشک گیاهچه همبستگی مثبت بیش­تری داشت. رقم هاشمی با توجه به نزدیکی به مبدأ بای‌پلات، دارای مقاومت افقی در برابر دو قارچ مورد بررسی بود و می‌توان از کنترل زیستی این­دو قارچ علیه سوروف در مزارع کاشت آن استفاده کرد. در مجموع، نتایج این تحقیق بر اساس شدت بیماری نشان داد که قارچ C. graminicola آثار آنتاگونیستی بیش­تری در مقایسه با قارچ F. equiseti به‌ویژه بر گونه E. crus-galli داشت.