اثر پرایمینگ با سالیسیلیک اسید روی بنیه و کارکرد گیاهچه‏ های گندم در تاریخ‏ های کاشت متفاوت

Abstract

به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف پرایمینگ با سالیسیلیک اسید بر ویژگی‏های مرحله گیاهچه‏ای گندم در شرایط دیر کاشت و مقایسه آن با کاشت معمول، آزمایش مزرعه‏ای در سال زراعی (89- 1388) اجرا شد. در این آزمایش، اثرات 7 سطح پرایمینگ بذر گندم رقم الوند با سالیسیلیک اسید شامل شاهد (بذر تیمار نشده)، 400، 800، 1200، 1600، 2000 و 2400 میکرومولار در دو تاریخ کاشت معمول در منطقه (اول آبان) و کاشت دیر هنگام (اول آذر) بررسی شد. نتایج نشان داد که کاشت دیرهنگام موجب کاهش درصد سبز و درصد بقای زمستانه گیاهچه، تعداد برگ و پنجه، شاخص سطح برگ، وزن خشک اندام‌های مختلف گیاه و نسبت سطح برگ شد. پرایمینگ با سالیسیلیک اسید موجب شد تا ویژگی‏های گیاهچه شامل تعداد برگ، تعداد پنجه، طول اولین برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام‏های مختلف بوته، میزان قند و پرولین طوقه و برگ و شاخص‏های رشد در تاریخ کاشت اول بهبود یابد. با این حال، پرایمینگ در تاریخ کاشت دوم، فقط بر درصد سبز، درصد بقای گیاهچه‏ها، طول ریشه، مقدار پرولین و کربوهیدرات‌های محلول اثر مثبت داشت و بر دیگر صفات اثر معنی‏داری نداشت. همچنین، عمل پرایمینگ موجب شد تا نسبت بخش هوایی به ریشه در هر دو تاریخ کاشت تا تیمار 2000 میکرو مولار کاهش یابد، که بیانگر اثر این هورمون در توزیع و تجمع بیشتر ماده خشک در ناحیه ریشه در مقایسه با بخش هوایی تا این غلظت است. بالاترین مقدار در تعداد برگ، تعداد پنجه، وزن تر (کل، ریشه و طوقه)، وزن خشک (کل، غلاف برگ‏های علفی و طوقه) و نسبت ریشه به ساقه مربوط به غلظت 2400 میکرومولار سالیسیلیک اسید بود. به نظر می‏رسد کاربرد سالیسیلیک اسید از طریق افزایش سرعت جوانه‏زنی و درصد سبز و افزایش میزان کربوهیدرات‌های محلول و پرولین در طوقه و برگ، گیاهچه‏هایی را تولید کرده که میزان زمستان‏گذرانی بالاتری را در مقایسه با بذرهای تیمار نشده داشتند و در نتیجه درصد گیاهچه‏های زنده مانده پس از زمستان به طور معنی‏داری افزایش پیدا کرد.