نقد و بررسی کتاب ماهیت معرفت عرفانی

Abstract

این مقاله درصدد آن است که به نقد و بررسی کتاب «ماهیت معرفت عرفانی» نوشتة مسعود اسماعیلی بپردازد. در بارة معرفت عرفانی و تمایز آن با تجربة عرفانی به زبان‌های غیرفارسی آثار بسیاری منتشر شده اند اما در زبان فارسی تنها معدودی از پژوهشگران به بحث از آن درچهارچوبی علمی و روشمند پرداخته‌اند. از جمله در کتاب «ماهیت معرفت عرفانی»، نویسنده کوشیده با نگاهی تطبیقی در سامانه‌ای جامع، به بحث از ماهیت معرفت عرفانی در دو فضای اسلامی و غربی و بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های آنها بپردازد. اگر ملاک ارزیابی ما، میزان موفقیت و عدم موفقیت نویسنده در بیان مسأله و بررسی آن باشد، می­توانیم گفت که این کتاب در طرح مباحث تخصصی حوزة فلسفة عرفان، به خوبی عمل کرده است. با این حال، این کتاب از کاستی‌های صوری و محتوایی از قبیل کاربرد متناوب معرفت عرفانی و تجربة عرفانی به جای یکدیگر و اشکال در تقدم و تاخر برخی از فصول کتاب، خالی نیست. این کتاب به رغم وجود این کاستی‌ها اثری قابل قبول در حوزة فلسفة عرفان به نظر می‌رسد.