تحلیل و نقد نظریۀ سیستم‌های نیکلاس لومان

Abstract

نیکلاس لومان از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان سیستمی ‌است. نظریۀ سیستمی‌ با ایده‌های تالکوت پارسونز در جامعه‌شناسی شکل گرفت. نقطۀ آغازین نظریۀ سیستمی‌ ‌لومان تحت‌تأثیر پارسونز بوده است، اما لومان با مطرح‌کردن رویکردی تلفیقی و ترکیب عناصر کارکردگرایی ساختاری پاسونز، با نظریۀ سیستم‌های عام و مفاهیمی ‌‌از زیست‏شناسی شناخت و سیبرنتیک و پدیدارشناسی، خود را به‌‌مثابۀ برجسته‏ترین نظریه‏پرداز سیستم‌ها معرفی کرد. «سیستم» و «محیط» دو مفهوم اصلی در فهم نظریۀ لومان است. کلید درک نظریۀ سیستمی ‌لومان در تمایز سیستم از محیطش نهفته است. در نظریۀ لومان یکی از محوری‏ترین وظایف سیستم کاهش پیچیدگی‌های محیط است. سیستم‌ها عناصر اصلی خودشان را تولید و مرزها و روابط میان ساختارهای درونیشان را تنظیم می‏کنند، هم‌چنین ازنظر لومان سیستم‌ها خود‏ارجاع و بسته‌‏اند. مقالۀ حاضر برای تحلیل نظریۀ سیستمی ‌از اصلی‌ترین مفاهیم لومان بهره جسته و به شرح و نقد هریک از این مفاهیم در نظام فکری لومان پرداخته است.