درآمدی انتقادی بر نظریه‌های «آشوب و پیچیدگی»

Abstract

هدف از نگارش این مقاله توصیف و نقد نظریه‌های آشوب و پیچیدگی است. بنابراین، از روش پژوهش «کاوش‌گری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة همة کتاب‌ها، مقالات، مطالعات، و پژوهش‌های مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع به‌روش نمونه‌گیری هدف‌مند، به‌منزلة نمونه، انتخاب شدند. داده‌های موردنیاز ازطریق سیاهة یادداشت‌برداری گردآوری و اطلاعات به‌روش کلامی و استنتاج منطقی تحلیل شدند. براساس یافته‌های پژوهش، نظریة آشوب علم مطالعة سیستم‌های پیچیده، پویا، غیرخطی، دور از تعادل، و نظریة پیچیدگی علم مطالعه، توصیف، و تبیین رفتار سیستم‌های انطباقی پیچیده است که با ویژگی‌های اثر پروانه‌ای، مجذوب‌کننده‌های ناشناس، خودشباهتی، ظهوریابندگی، حلقه‌های بازخور، بی‌‌تعادلی، خودسازمان‌دهی، آشیانه‌ای‌بودن، شبکه‌‌ای‌‌بودن، کل‌نگری، غیرخطی، و ‌پیش‌بینی‌ناپذیر‌بودن شناخته می‌شوند. این نظریه‌ها با برداشت کوهنی، یک نظریة علمی و با مفهوم علوم نرم، یک علم و به‌دلیل زیرسؤال‌بردن پارادایم مدرنیسم و ارائة مفروضات جای‌گزین، پارادایم محسوب می‌شوند.