بررسی سیتوژنتیکی اکوتیپ های مختلف گیاه دارویی کاسنی (Cichorium intybus L)

Abstract

مطالعات سیتوژنتیکی یکی از روش‌های تاکسونومی مدرن می‌باشد که ما را جهت تهیه کاریوتیپ گونه‌ها، شناسایی گونه‌های دیپلوئید، پلی-پلوئید، پدیده‌های هیبریداسیون، شناسایی خصوصیات کروموزومی چون اندازه و شکل کروموزومی، تنوع ژنتیکی، یافتن قرابت خویشاوندی و پیوستگی بین گونه‌ها، جنس‌ها و خانواده‌ها یاری می‌رساند. در این مطالعه 8 توده‌ی مختلف کاسنی که عبارت بودند از توده‌ی کرج، تفت، تفرش، خمین، تالش، سمیرم، ملاثانی و بافت، با استفاده از ویژگی‌های سیتوژنتیکی مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از بررسی‌های کروموزومی مشاهده گردید که تمامی توده‌های مذکور دارای عدد پایه‌ی کروموزومی x=9 و سطح پلوئیدی دیپلوئید (2n=2x=18)، ولی از لحاظ اندازه-های کروموزومی بسیار متنوع (از 97/0 میکرومتر تا 56/5 برای بازوی کوتاه و 02/1 میکرومتر تا 14/7 برای بازوی بلند) می‌باشند و در تمامی کروموزوم‌های موجود هیچ گونه ماهواره ای مشاهده نگردید. در دسته‌بندی توده‌ها به روش تجزیه‌ی کلاستر نیز توده‌های بافت و تالش در یک خوشه، توده‌های تفرش و خمین در خوشه‌ای دیگر و توده‌های تفت، سمیرم و ملاثانی در یک خوشه قرار گرفتند. چون تفاوت و تنوع به لحاظ صفات مورد بررسی دیده شد در برنامه‌های اصلاحی انتظار می‌رود لاینهای مربوط به کلاسها یا خوشه‌های مختلف هتروزیس بیشتری در تلاقی نشان دهند. همچنین بر اساس جدول دوطرفه‌ی استبینز توده‌های تفرش و خمین در کلاس کاریوتیپی 1A و بقیه‌ی توده‌ها در کلاس 2Bقرار گرفتند.