مطالعه تطبیقی عملکردِ رسانه‌های جمعی در جریان‌سازی رسانه‌های اجتماعی از خبرِ فوت مرتضی پاشایی

Abstract

هدف این مقاله مطالعه تطبیقی عملکرد رسانه‌های جمعی در جریان خبری‌ای است که رسانه‌های اجتماعی پیرامون خبر فوت مرتضی پاشایی ایجاد کردند. 9 سایت خبری یا خبرگزاری برتر انتخاب و مطالب آن‌ها در سه بازه زمانی پیش از فوت، از زمان فوت تا تشییع و هفته پس از تشییع تحلیل شد. همچنین نیم‌صفحه اول 24 روزنامه پرتیراژ کشور بررسی شد. از بین بخش‌های خبری صداوسیما نیز پنج بخش خبری و شبکه‌های ماهواره‌ای خبری، بی‌بی‌سی فارسی، من‌وتو و صدای آمریکا به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. سپس روند جریان‌سازی خبری استخراج و اقدامات هر یک از رسانه‌ها در مقاطع مختلف این جریان خبری مشخص گردید. برای تحلیل داده‌ها از دو روش تحلیل مضمون برای شناسایی مضامین و از روش تحلیل محتوای کمی برای شمارش واحدهای موجود در متن پیام‌ها استفاده شد. بر اساس یافته‌های این پژوهش سبقت رسانه‌های اجتماعی بر رسانه‌های جمعی در این جریان‌سازی خبری مشهود است. در موج اول، رسانه‌های اجتماعی پیشتاز بودند. در موج دوم، رسانه‌های جمعی سعی کردند، عقب‌افتادگی خود را از این حجم عظیم خبری جبران کنند و به‌سرعت وارد شده و تلاش نمودند با موج اول همراهی کنند. اما سرعت حوادث باعث می‌شود ابتکار عمل از دست رسانه‌های جمعی خارج‌شده و هیچ رسانه‌ای نتواند در موج سوم به مدیریت مطلوب جریان خبری خود بپردازد. موج تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌های جمعی را غافلگیر می‌کند و سایت‌های خبری با پوشش همه‌جانبه خبری موضوع پاشایی، بیش از این‌که به فکر جهت‌دهی به افکار عمومی باشند، به فکر جذب یا نگه‌داشتن مخاطبان خود هستند.