بررسی موضوعات غنایی در منظومه حماسی عاشقانه سام نامه

Abstract

<br />چکیده <br />در تقسیم‌بندی شعر از لحاظ محتوا و عوامل درونی، با چهار گونة حماسی، غنایی، تعلیمی و نمایشی رو به رو هستیم. این تقسیم‌بندی بدین معنی نیست که یک اثر ادبی به‌طور کامل به یک گونة خاصّ تعلّق دارد زیرا در آثار ادبی، گونه‌های شعر با یکدیگر تداخل دارند. به دیگر سخن یک اثر غنایی می‌تواند دارای بخش‌های حماسی باشد و در یک اثر حماسی می‌توان نشانه‌هایی از شعر تعلیمی یا غنایی دید. <br />حماسه هیچ گاه از جنبه های غنایی تهی نبوده است. بویژه منظومة سام‌نامه که از آثار دورة سبک عراقی در ادب فارسی است و جنبة عاشقانة آن بسیار پر رنگ می‌نماید. در بررسی این منظومه، دوازده موضوع غنایی از جمله : شکوائیه، مرثیه، نیایش‌نامه، ساقی‌نامه و مغنّی‌نامه، سوگند، مفاخره و ... شناسایی شده است. در اغلب این موضوعات غنایی، زبان و لحن حماسی رعایت نشده است. به دیگر سخن، این منظومه دارای وحدت لحن نیست. همچنین بسامد بسیار برخی از گونه‌های غنایی، متأثّر از اوضاع اجتماعی زمان سرایش منظومه یعنی روزگار استیلای مغول است.