سیر تاریخی پژوهش‌های غربی دربارۀ انگارۀ اسلامی تحریف بایبِل

Abstract

اسلام‌پژوهان غربی تا کنون جنبه‌های بسیاری از تاریخ انگاره‌ها و آموزه‌های مختلف اسلامی، اعم از کلامی، فقهی و تفسیری را کاویده‌اند و در باب تاریخ تکوین و تطور آنها نظریه داده یا به جرح و تعدیل یا نقد و رد دیدگاه‌های پیشینیانشان پرداخته‌اند. یکی از جنبه‌های بسیار جذاب برای غربیان، تاریخ مجادلات اسلامی‌مسیحی و نیز اسلامی‌یهودی بوده و هست و آنان از دیرباز آثار بسیاری در این باره نگاشته‌اند. از آنجا که یکی از اساسی‌ترین مسائل مطرح در این مجادلات موضوع محرف‌بودن بایبل است، در بادی امر چنین به نظر می‌رسد که غربیان باید دربارۀ تاریخ تکوین و تطور این انگاره هم تلاش‌های فراوانی کرده و به نتایج در خور توجهی رسیده باشند. در اینجا می‌کوشم تا حد ممکن تمام دستاوردهای اسلام‌پژوهان غربی را در این موضوع، از ابتدا تا کنون، یعنی از اواسط قرن نوزدهم تا سال 2016 م.، به ترتیبی تاریخی مرور کنم. در این مرور خواهیم دید که اولاً، پژوهش‌های غربی در این موضوع هنوز از لایه‌های سطحی بحث عبور نکرده و در حقیقت عمق چندانی ندارد؛ ثانیاً، تلاش‌های غربیان در این موضوع بیش از آنکه روشنگر باشد، ابهام آفریده و بیش از آنکه به پرسش‌ها پاسخ گوید، پرسش برانگیخته است.