تأملی در اغراض به‌کارگیری تلمیحات اسطوره‌ای و حماسی در دیوان خاقانی

Abstract

تحوّلات و دگرگونی خراسان در قرن ششم هجری، آذربایجان را به سبب جریان شعر و ادب فارسی، رونقی دیگر داد و زمینه را برای ظهور شاعران توانا مهیّا ساخت. ظهور همین شاعران با نگاهی نو و تازه خود زمینه‌ساز طرزی تازه شد. این تفاوت‌های عمده، در بهره‌گیری و نگاه آنان به اسطوره و حماسه نیز نمود دارد. خاقانی شروانی نیز یکی از همان شاعران توانای سبک آذربایجانی (= ارّانی) است که تصویرهای اساطیری شاخصۀ اصلی شعر اوست.<br /> نگارنده در این جُستار بر آن است تا با بررسی تلمیحات شاهنامه‌ای، اسطوره‌ای و حماسی، دیوان خاقانی اغراض و اهداف او را در به‌کارگیری آن دسته از تلمیحات را بازگو نماید. از مهم‌ترین نتایج این بررسی، استخدام این نوع از تلمیحات با زیرساخت تشبیهی برای مدح ممدوحان است.<br /> x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x