پژوهش تطبیقی مرثیه های خاقانی و ابن نباته مصری در سوگ فرزندشان

Abstract

مرثیه‌سرایی یکی از قدیمی‌ترین فنون شعری است که از دیرباز حضور خود را در دیوان‌های شعری بیشتر اقوام و ملل به ثبت رسانده است. در ادبیات فارسی و عربی، شاعران زیادی بودند که در این فن از نام‌آوران به شمار می‌روند. رودکی سمرقندی، محتشم کاشانی، مسعود سعد، خاقانی، حافظ و... در ادبیات فارسی و خنساء، ابو ذؤیب هذلی، ابن رومی، ابوالحسن تهامی، ابن نباته مصری و... در ادب عربی، برخی از مشاهیر مرثیه‌سرایی به شمار می‌روند. این شاعران غالبا به خاطر از دست دادن عزیزان و نزدیکان خود چکامه‌های سوزناکی را از خود به جای گذاشتند تا از یک سو، شدت اندوه‌شان را به تصویر کشند و از سوی دیگر، دل دردمند خود را تسلا دهند. خاقانی و ابن نباته مصری که در فقدان فرزندان دلبند خود، سرشک از دیده جاری کردند و بی‌تابی نمودند، در بسیاری از مضامین مرثیه‌هایشان از مشترکات زیادی برخوردارند. این پژوهش در صدد است با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به بررسی مضامین مشترک مرثیه این دو شاعر در سوگ فرزندانشان بپردازد. با مطالعه‌ای که در مرثیه‌های این دو شاعر انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که گریه، شکوه از روزگار، دوری گزیدن از شادی به سبب از دست دادن فرزند، اهمیت ندادن به دنیا پس از مرگ فرزند، ناامیدی و... از مضامین مشترک در شعر آن‌ها به شمار می‌آید.