تبیین جامعه‌شناختی وضعیت اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن (موردمطالعه: شهر دهدشت)

Abstract

اعتماد اجتماعی به‌عنوان یکی از اساسی­ترین مسائلی که جوامع امروز با آن دست‌وپنجه نرم می­کنند، شالوده‌ی روابط اجتماعی است و در ادبیات علوم اجتماعی در قالب ابعادی چون «اعتماد بنیادی»، «اعتماد بین­شخصی»، «اعتماد تعمیم­یافته» و « اعتماد نهادی» موردبحث و بررسی قرار گرفته است. در این سنخ‌شناسی می­توان گفت ابعادی چون اعتماد بین شخصی بیشتر در جوامع سنتی غالب می­باشد، درحالی‌که، اعتماد تعمیم­یافته و اعتماد نهادی از ملزومات جوامع مدرن است. در پژوهش حاضر که با استفاده از روش تحقیق کمی و شیوه پیمایش با ابزار پرسشنامه انجام شده است وضعیت اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در شهر دهدشت(به‌عنوان شهری در حال گذار) بررسی شده است. تعداد نمونه‌این تحقیق 382 نفر بوده که به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام شده است. نتایج حاصل از تحقیق که با استفاده از مدل­سازی معادله ساختاری به‌دست‌آمده است، نشان می­دهد که در مجموع اعتماد اجتماعی پایین­تر از حد متوسط است و اعتماد بین­شخصیِ افراد از اعتماد تعمیم­یافته و اعتماد نهادی بالاتر است. همچنین، یافته­های استنباطی نشان می­دهد مشارکت اجتماعی تأثیر مثبت و معنی­داری بر اعتماد اجتماعی دارد درحالی‌که، احساس آنومی و احساس محرومیت تأثیر معکوس و معنی­داری بر اعتماد اجتماعی نشان داده­اند. همچنین، اگرچه پایگاه ذهنی به‌صورت مستقیم بر اعتماد اجتماعی تأثیر معنی­داری نداشته است، به‌صورت غیرمستقیم و از طریق احساس محرومیت تأثیر مثبت و معنی­داری بر اعتماد اجتماعی نشان داده است.