ویژگیهای ژئومورفولوژی دریاچه ارومیه وتاثیرآن در اکوسیستم این منطقه

Abstract

دریاچه تکتونیکی ارومیه با وسعتی بیش از 5000 کیلومترمربع (Km35×150) از دریاچه­های وسیع و <br /> کم ژرفای کره زمین است که آب آن فوق­العاده اشباع از نمک می­باشد. از حیث نوع نهشته­ها، ویژگیهای ژئومورفولوژی، ترکیبات شیمیایی، شوری آب و سایر موارد با برخی از دریاچه­های شور دنیا قابل مقایسه است. ازحیث توپوگرافی، دور تا دوراین دریاچه را رشته کوههائی در جهات متفاوت و با بلندیهای مختلف فرا گرفته، تمام شبکه های آبراهه ای بصورت همگرا ازاطراف آبهای خودرا باین چاله می­ریزند. ضخامت نهشته­ها مجموعاً حدود 35 تا 40 متر است که بر روی پی سنگ اصلی کرتاسه زیرین (آپتین) و آهکها میوسن (سازند میوسن) قرار دارد. با توجه به شرایط کنونی سن و زمان تشکیل دریاچه ارومیه حدود 30 تا 40 هزار سال تعیین می­شود، لیکن براساس وجود پادگانه­های دریاچه­ای اطراف آن قدمت دریاچه را به 400 تا 500 هزار سال تخمین می­زنند. نمونه­های گرفته شده از طریق مغزه­های پیستونی به ضخامت حداکثر 7 متر از نهشته­های نرم مربوط به دوره هولوسن می­باشد. بررسی­های گرده­شناسی در رسوبات دریاچه ارومیه می­رساند که در طی عمر دریاچه شرایط اقلیم خشک در کار بوده است. بیشتر نهشته­های دریاچه ارومیه را عناصر شیمیایی و فوق اشباع از نمک تشکیل می­دهد. وجود لایه­های بسیار نازک از نهشته­های تخریبی از نوع آب شیرین در بین رسوبات، بیان­گر تغییرات آب و هوایی و بروز دوره­های یخچالی است ممهمترین نهشته­های دانه ریز لوله­ای شکل آراگونیتی بنام ریز سرگین[1] است که یک نهشته شیمیایی زیستی بوده و از تجمع و تراکم رسوب به دور خرچنگ­های موجود در دریاچه بنام آرتمیا سالینا[2] بوجود آمده است (هوشمندزاده). گچ در نهشته­های این دریاچه بصورت لایه­هائی مستقل با بلورهای درشت در داخل گل و لای رشد پیدا کرده است. <br clear="all" />این دریاچه در منطقه­ای از آذربایجان واقع است که تمام سرزمین های اطراف آن ازمنابع آبی و دریاها فاصله زیادی دارند. به این جهت نقش آن درمحیط زیست منطقه ازاهمیت خاصی برخورداراست. درحول این دریاچه شهر ها و روستاهای بیشتری واقع اند که اغلب تحت تاثیر شرایط اقلیمی، (دما، رطوبت و بارش) آن قرار دارند. اغلب شهرها و روستاهای واقع در حول این دریاچه برروی مخروط افکنه ها بوجود آمده اند. همچنین تعداد بیشماری از پرند گان مهاجریا بومی در فصول مختلف سال از این دریاچه بهره می­گیرند و به این زیست بوم وابسته­اند. بعلاوه با وجود اینکه آب این دریاچه بسیار شور است، لیکن تعدادی از حشرات<br /> (آرتمیا) در آب آن زندگی می­کنند. نابودی این دریاچه لطمه سنگینی به اکوسیستم این منطقه وارد خواهدکرد که تاثیر منفی آن به محیط اطراف خودکمتر از دشت کویر نخواهد بود<br />