بررسی نمود نیهیلیسم در رمان «شکست‌خوردگان» هانی راهب

Abstract

نیهیلیسم یا نیست‌انگاری که معمولاً برای توصیف مذهب نفی مطلق می‌آید، وضعیتی روان‌شناختی است که در آن معنای زندگی، هستی و بودن از دست می‌رود و اوضاعی اضطراب‌آفرین و یأس‌آور بر انسان حاکم می‌گردد. این مکتب پس از پیدایی در روسیه، در نتیجة ویرانی‌های حاصل از دو جنگ جهانی رشدی گسترده یافت؛ بگونه­ای که تفکرات نیهیلیستى به مرور در کانون توجه نویسندگان عرب قرار گرفت. هانی‌راهب از نویسندگان نوگرای معاصر سوری در رمان «شکست‌خوردگان» به تصویر یکی از شاخه‌های نیهیلیسم؛ یعنی نیهیلیسم اگزیستانسیالیستی در افکار و افعال قهرمانان رمان می‌پردازد. مقالة پیش‌رو، به شیوة توصیفی-تحلیلی به سبب رویکرد نو نویسندة رمان و قابلیت تطبیق مؤلفه‌های نیهیلیسم بر رمان، سعی در واکاوی نمودهای نیهلیستی در آن دارد. براساس یافته‌های پژوهش، نویسنده چون زندگی کنونی را در چارچوب اجتماع می‌نگرد و انگیزه‌ها را با آزادی انسان دشمن می‌بیند، آن را تلخ و پوچ می‌نماید و راه‌حل را در رهایی از تار و پودهای اجتماع نشان می‌دهد؛ اما عصیان شخصیت‌ها از آنجایی که تغییری در وقایع جاری جامعه ایجاد نمی‌کند به لجام‌گسیختگی، پوچی، بی‌هدفی و بی‌ثباتی آنان منتهی می‌گردد.