بررسی مؤلفه‌های گفتمان‌مدار در مربع ایدئولوژیک سرودهای ملی کشورهای عربی حوزة شام بر اساس مدل ون‌دایک

Abstract

ارزیابی سطوح گوناگون گفتمان، امکان دستیابی به برداشتی جدید از آن را فراهم می‌نماید و تعاملات زبان با ساختارهای ایدئولوژیک را کشف می‌کند. از آن‌جاکه مهم‌ترین شرط بازتولید هویت ملی دسترسی به گفتمان‌هایی است که باعث هژمونی هویت می‌گردد؛ بنابراین سرود ملی هر کشور می‌تواند نقش مهمی در شناخت این مهم داشته‌باشد. ون‌دایک که ایدئولوژی را بنیانی برای بازنمایی‌هایِ اجتماعیِ مشترک می‌داند، مدلی را برای تحلیل انتقادی گفتمان ارائه نمود که می‌تواند چارچوبی مناسب برای بررسی بازتولید هویت در سرود ملی هر کشور باشد. هدف از پژوهش حاضر کشف مؤلفه‌های گفتمان‌مدار سرودهای ملی کشورهای عربی حوزة شام (لبنان، اردن، سوریه، فلسطین و عراق) است که منجر به ارائة هویت ملی در زبان می‌شود. بنابراین با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی این نتایج به‌دست آمد که برجسته‌سازی نکات مثبت خود و حاشیه‌رانی نکات منفیِ خود، مجموعا 78% از نظام گفتمانی سرودهای موردبحث را به‌خود اختصاص داده‌است. همچنین سطح معنی و ساخت گزاره‌ای برجسته‌ترین سطح گفتمانی این سرودهاست. این امر نشانگر مهارت تولیدکنندة گفتمان سرودها در استفاده از توانمندی زبان برای برجسته‌سازی قطبِ خود است و چیرگی در این فن به سلامت ذوق و مهارت وی اشاره دارد.