بدیعیّه سرایی در ادب پارسی و عربی

Abstract

پا به پای تکوین بلاغت در زبان عربی و پارسی و با این قصد که چیرگی و مهارت در صناعات و محسّنات ادبی نموده شود و قدر و قربی برای شاعر فراهم آورد، گروهی از شاعران ایرانی و عرب طرح سرودن قصیده هایی را ریختند که شاعر در هر بیت از آن، آوردن یک یا چند صنعت بدیعی در معنای عام و شامل، عناصر دانش بیان و تا حدّی معانی را بر خود التزام می کرد و در واقع فرهنگ مختصری از بلاغت را با سروده­ی خود عرضه می داشت. این قصیده ها که بعدها به «بدیعیّه» موسوم شدند، نخست در شعر پارسی و کمی پس از آن در شعر عربی رواج یافت. قصاید بدیعیّه در هر یک از این دو زبان ویژگی­ها و مشخّصه هایی دارند که آن ها را از بدیعیّات دیگر باز می­نمایاند. این مقاله، ترجمانِ بدیعیّه سرایی در دو زبان پارسی و عربی، سیر تاریخی و بیان تفاوت ها و تشابهات آن هاست.