غربت‌گزینی در شعر بدر شاکر السیاب

Abstract

غربت‌گزینی یا اغتراب در معنای عام کلمه، پدیده‌ای است که سـابقه‌ای به قدمت زندگی بشری داشته و همـواره یکی از دغدغه‌های زندگی بشری بوده است؛ زیرا چه بسیار افرادی که از اجتماعات انسانی گریزان بوده و یا از نحوه‌ی عملکرد حاکمان خود، تنفر داشته‌اند که در هر دو صورت زمینه‌ی پیدایش این پدیده در میان افراد بشری فراهم گردیده است. سابقه‌ی این امر نیز در معنای خاص، یعنی غربت‌گزینی ادبی که مدّ نظر این مقاله است، به دوره‌ی ادبیات جاهلی بر می‌گردد. پس از آن در دوره‌های ادبی متأخر نیز بحث غربت-گزینی، مورد توجه شعرا بوده و در اشعار آنان نمود داشته است. مصـداق بارزتر این موضوع را می‌توان در ادبیات معاصر عربی مشاهده نمود؛ زیرا اسباب و عللی از جمله عوامل سیاسی و اقتصادی و نیز شرایط موجود دوره‌ی معاصر، باعث تشدید این پدیده در ادب معاصر گردیده است. مقاله‌ی حـاضر، موضوع غربت‌گزینی در شعـر بدر شـاکر السیاب، شاعر معاصر عراقی را بررسی کرده و ضمن بیان انواع اغتراب در شعر ایشان، به عوامل پیدایش این انواع نیز اشاره می‌کند. بدیهی است که شرایط روحی و جسمی شاعر و دیگر شرایط موجود زمانی و مکانی از جمله عوامل پیدایش این غربت گزینی‌ها نزد شاعر می باشد.