تدابیرآموزشی و عملکرد پلیس در پیشگیری از بزهکاری نوجوانان (بررسی موردی شهر مشهد)

Abstract

از نظر سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی نوجوانان از منابع اصلی ثروت هر کشور محسوب می‌شوند. جمهوری اسلامی ایران با بهره‌مندی بالا ‏‏‏‏‏‏‏از این استعداد، ضمن سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی مطلوب برای این منبع عظیم انسانی می‌تواند منشاء توسعه و تحولاتی عمیق در بخش های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آینده‌ی مملکت شود. از آنجا که علل بروز جرایم در میان اطفال و نوجوانان با افراد بزرگ‌سال متفاوت بوده و ازسویی این طبقه از جامعه، وضع روانی و اجتماعی حساس‌تر و به‌مراتب آسیب ‌پذیرتری نسبت به سایرین دارند؛ بنابراین باید در بحث پیشگیری از جرایم این قشر، تدابیر آموزشی متناسب با شرایط و موقعیت این افراد درنظر گرفته شود. این روش، تحت عنوان سیاست کیفری مربوط به کودکان و نوجوانان بزهکار اهمیت فراوانی دارد که برخورداری از یک سیاست جنایی- کیفری متناسب با شرایط و وضعیت کودکان و نوجوانان می‌تواند تحت آموزش‌هایی خاص به جامعه‌ی مدنی در پیشگیری از وقوع جرایم در آینده کمک فراوانی کند؛ از این‌رو این مقاله به بررسی تدابیرآموزشی و اقدامات فرماندهی انتظامی شهرستان مشهد (سال 1388) در راستای پیشگیری از بزهکاری نوجوانان این شهرستان با هدف کاهش ارتکاب جرم (ازطریق کاهش فرصت‌ها و موقعیت‌ها) می‌پردازد. در این تحقیق از هردو روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است که در روش اسنادی، ضمن مطالعه‌ی تحقیقات علمی، پایان‌نامه‌ی دانشجویی، کتب و مقالات علمی مرتبط با موضوع تحقیق، اطلاعات موردنیاز به‌منظور گردآوری ادبیات تحقیق به‌دست آمده است. همچنین در روش پیمایشی ضمن تنظیم و تکمیل پرسش‌نامه، داده‌های موردنیاز تحقیق (درخصوص اقدامات نیروی انتظامی شهرستان مشهد) در راستای پیشگیری وضعی از بزهکاری نوجوانان جمع‌آوری شده است. جامعه‌ی آماری پژوهش حاضر، شامل رؤسا، معاونان و رؤسای دوایر پیشگیری کلانتری‌های شهرستان مشهد است که باتوجه به روش نمونه‌گیری تمام‌شمار، کل این افراد، شامل هشتادویک نفر به‌عنوان جامعه‌ی نمونه‌ی تحقیق انتخاب شده‌اند. نتایج تحقیق، بر این امر دلالت دارد که تدابیر پیشگیرانه‌ی پلیس از بزهکاری نوجوانان این شهرستان شامل: الف) تدابیر پیشگیرانه‌ی نوع اول ناظر به کلیه‌ی اطفال و نوجوانان؛ ب) تدابیر پیشگیرانه‌ی نوع دوم ناظر به اطفال و نوجوانان در معرض خطر؛ ج) تدابیر پیشگیرانه‌ی نوع سوم ناظر به اطفال و نوجوانان دارای سابقه‌ی ارتکاب بزه، در قالب استانداردهای پیشگیری از جرم (سازماندهی، مدیریت و عملیات) نقش مؤثری در پیشگیری از بزهکاری نوجوانان داشته است.