غدیر در آیینه قرآن و روایات

Abstract

واقعه غدیر خم ، این رویداد بزرگ تاریخ اسلام، در طی سفر پیامبر از مدینه به مکه اتفاق افتاد. برنامه ریزی دقیق این سفر، نشان عظمت هدف آن دارد و تاریخ اسلام نیز از جزئیات این سفر خبر می دهد. رسول خدا(ص) آغاز سفر خود را رسماً اعلام کرد و نامه ای به یمن فرستاد و علی ( ع) را که در آن ایام در آنجا بود به سفر حج فرا خواند. سپس با هفتاد هزار تن از مدینه رهسپار مکه شد. طی این مسافت، ده روز طول کشید؛ علی ( ع) نیز همراه دوازده هزار نفر به مکه رسید. پیامبر در مسجد شجره احرام بست و سپس با ورود به مکه ، تمام اعمال حج را به جای آورد. آن حضرت در منا و مسجد خیف خطابه ای ایراد کرد و مردم را برای پذیرش ولایت آماده ساخت. آیه ولایت و لقب امیر المومنین برای علی ( ع) در مکه بر پیامبر نازل شد. محمد ( ص) پس از پایان مراسم حج دستور داد که همگان در منطقه‌ای به نام غدیر خم حاضر شوند و خود نیز شتابان روانه آنجا شد، با گرد آمدن انبوه مردمان، پیامبر بر فراز جهاز شتر رفت و با نشان دادن علی ( ع) به همگان، ولایت و امامت او و دوازده امام ( ع) را رسماً اعلام کرد.پیامبرپس از آن خطبه دقیق و عمیق، فرمان داد تا همکان ، با علی ( ع) بیعت کنند. همه این مراسم و دنباله های آن در سه روز انجام یافت. مورخان اسلامی گوشه گوشه این رویداد را به دقت کاویده اند. خبر غدیر بی هیچ تردیدی بر ولایت و امامت علی ( ع) دلالت می کند. تواتر، اسناد و متن آن چنان استوار است که هیچ شبهه ای را بر نمی تابد. هیچ حدیثی در شماره راویان خود با این خبر برابری نمی کند. عالمان اهل سنت نیز آن را از احادیث قطعی شمره اند. برخلاف شبهه برخی، واژه « مولا» هم در لغت و هم در حدیث غدیر به معنای « اولی الامر» و «متصرف در امور» است و به ابهام کشاندن معنای آن، تلاشی غیر علمی محسوب می شود. عالمان اسلام در این باب سخنها گفته و کتابها نوشته اند. اثبات دلالت متن حدیث بر امامت ، تواتر و انبوهی راویان آن،موضوع پژوهشهای گسترده تاریخ اسلام است. حجم این منابع و مصادر چنان است که هر محققی را قانع می سازد. الغدیر، پژوهشنامه بزرگ تاریخ و حدیث و کلام و ادب، از آن منابع عظیم به شمار می آید.