نقش شایعه در جنگ از نگاه قرآن

Abstract

مقدمه : شایعه، به مثابه یکی از ابزارهای پنهان تبلیغ، آسیبهایی جبرانناپذیر بر پیکرة نیروهای درگیر در صحنة نبرد بر جای میگذارد. بررسی آیات قرآن حکایت از آن دارد که کفار و منافقان در جنگهای احد، بدر صغری، حمراء الاسد، احزاب و تبوک از حربة تولید و انتشار شایعات بهره بردهاند. با توجه به آثار مخرب شایعه در روحیة نیروی انتظامی، تحلیل این پدیده از منظر قرآن بسیار مهم است. از منظر قرآن چه کسانی و با چه اهدافی در پی ایجاد شایعه بودهاند؟ چه عواملی در پذیرش شایعه اثر دارد؟ عواقب پذیرش شایعه در میدان جنگ چیست؟ راهکارهای برخورد با شایعه چیست؟ روش تحقیق : روش تحقیق در این مقاله کتابخانهای است. بدین منظور، با توجه به اینکه نخستین و مهمترین منبع این پژوهش قرآن کریم است، ابتدا آیات مرتبط با موضوع استخراج و، پس از دستهبندی آنها در زیر عناوین مربوط، تفسیر هر یک از آیات بررسی خواهد شد. یافتهها : نشان میدهد وجود اهمیت و ابهام در اخبار نظامی، تأخیر در اطلاعرسانی اخبار صحیح، ارزیابی نکردن صحت و سقم اخبار و تلاش به منظور تحصیل اخبار اطمینان بخش، از بسترها و زمینههای شکلگیری شایعات است. مهمترین اهداف دشمنان از بهکارگیری شایعه در جنگ القای خوف و ایجاد سستی در اراده و توان روحی نیروها، فریب افکار عمومی و ایجاد اختلاف و تفرقه در میان رزمندگان اسلام است. نتیجه گیری : از راهکارهای مناسب برای مقابله با این روش تبلیغاتی و تأثیرات ناگوار آن در جنگ ابهامزدایی از اخبار، تحقیق و بررسی گزارشها و ارجاع اخبار به اهل تشخیص است که در آیات قرآن بارها به مناسبتهای مختلف به آنها اشاره شده است.